Cũng rút về tất cả;
Ngày chiêu cờ mãi mã,
Đêm tuyển lính luyện binh
Chọn tháng ngày tốt lành
Ra Cần Vương phụng chỉ"
88
.
Nhân dân cũng nhiệt tình hưởng ứng lời kêu gọi đánh giặc cứu nước
của các văn thân, sĩ phu: "Nhất thời kêu gọi, muôn chúng đồng lòng, tuy
người nông dân ở nơi thôn dã, kẻ sĩ ở chốn bồng môn, không một ai có lời
nói khác"
89
. Các Văn thân Bắc Kỳ rất phấn khởi nhận thấy: "Hiện nay, sĩ
dân các tỉnh như Bắc Ninh, Sơn Tây, Hải Dương, Nam Định, Hưng Yên
đều hưởng ứng, đều không chịu cung ứng binh lương phu dịch cho chúng,
dân các phủ huyện và ty thuộc đi lính cho chúng đều đã bỏ về. Sĩ dân các
tỉnh Nghệ Tĩnh trở vào Nam cũng nổi lên chiếm đóng nhiều nơi để chia thế
lực của giặc"
90
. Những nghĩa quân tham gia khởi nghĩa đều có chung một
nỗi niềm, một ý chí xả thân đánh giặc: "Chí sĩ đều mang xiềng xích khổ,
Nghĩa quân nào quản máu xương rơi"
91
.
Chính nhờ có sự che chở, giúp đỡ và tham gia của đông đảo nhân
dân nên các cuộc khởi nghĩa mới có thể trụ vững trong một thời gian khá
dài. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 - 1892) tồn tại được gần mười năm ngay
giữa vùng đồng bằng rộng lớn, trước sự truy quét rất gắt gao của quân địch
là do nhân dân đã không quản ngại gian khổ và hy sinh khi che chở, tiếp tế
quân lương, hoặc trực tiếp tham gia chiến đấu cùng nghĩa quân. Căn cứ
kháng chiến Ba Đình trở lên hùng mạnh trong những năm 1886 - 1887 và
làm cho địch lo ngại nhất là do những người lãnh đạo như: Phạm Bành,
Đinh Công Tráng, Trần Xuân Soạn, Hà Văn Mao đã biết dựa vào nhân dân
để xây dựng lực lượng và tổ chức tác chiến. Nhân dân các làng Thượng
Thọ, Mậu Thịnh và Mỹ Khê đã hy sinh nhà cửa, ruộng vườn để nghĩa quân
xây dựng căn cứ. Trong khi người già và trẻ nhỏ tản cư sang các làng mạc
lân cận, thì trai tráng trong làng ở lại cùng trai tráng ở các làng xung quanh
