thông huyết mạch. Căn cứ Cồn Chùa (Hà Tĩnh) án ngữ con đường sang
Nghệ An. Đây cũng là nơi cất giấu lương thực và chế tạo vũ khí. Căn cứ
Thượng Bồng - Hạ Bồng (tây nam Đức Thọ) được xây dựng trên địa thế
hiểm trở của hai con sông là Ngàn Sâu và Ngàn Trượt. Căn cứ này có một
hệ thống hào lũy kiên cố, đồn trại, kho lương và bãi tập. Căn cứ Trùng Khê
- Trí Khê (Hương Khê) là căn cứ dự bị, có đường thông sang Lào, phòng
khi bị địch bao vây. Căn cứ Vụ Quang được xây dựng trên một vùng núi
hiểm trở, giáp giới với địa phận nước Lào. Để bảo vệ căn cứ Vụ Quang,
nghĩa quân đã xây dựng nhiều đồn trú kiên cố gần sông, suối trên một
chặng đường dài gần một trăm dặm từ đại đồn đến các dãy núi Trùng Khê,
Trí Khê. Đây là đại bản doanh, căn cứ lớn nhất của nghĩa quân Hương Khê.
Lối đánh giặc được các đội nghĩa quân áp dụng phổ biến là chiến
thuật du kích. Bằng cách đánh này, nghĩa quân vừa có thể bám trụ trên
những địa hình hiểm trở, đồng thời vừa đối phó với quân địch có hỏa lực
mạnh yểm trợ. Để tránh bị tiêu hao, tiêu diệt, hầu hết các thủ lĩnh nghĩa
quân đã thực hiện chiến thuật phân tán lực lượng. Họ thường huy động tập
trung lực lượng khi bị quân địch tấn công vào những căn cứ chính hoặc mở
những trận phản công và tấn công vào những mục tiêu quân sự khá lớn của
địch. Phương pháp phân chia lực lượng thành các toán quân nhỏ cũng phù
hợp với cách đánh du kích và ít bị tổn hao lực lượng.
Lợi dụng vị thế tự nhiên thuận lợi, nghĩa quân Bãi Sậy không tổ
chức thành những đội quân lớn mà chia ra thành nhiều đội nhỏ, thường từ
20 đến 25 người, được phân bố đóng ở hầu khắp vùng đồng bằng. Phương
thức tác chiến cơ bản mà các thủ lĩnh nghĩa quân áp dụng là chủ động tấn
công địch và đánh du kích. Các toán nghĩa quân "luồn sau lưng địch mà
đánh, nhằm bên sườn địch mà đánh, nhè chỗ địch yếu mà đánh bất thình
lình"
102
bằng những trận tập kích chớp nhoáng hoặc chặn đường giao thông
tiếp tế và vận tải của địch. Đó là lối đánh lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống
mạnh, dùng mưu hơn là dùng sức. Với cách đánh này, nghĩa quân đã gây
cho địch những tổn thất đáng kể và nhiều lần đẩy lùi được các cuộc càn
quét của chúng. Tại căn cứ ở Bắc Ninh, nghĩa quân do Đội Văn lãnh đạo
103
