thực tế hoạt động kháng chiến và kiến quốc; tạo dựng một nền tảng giáo
dục cách mạng vững chắc; giải quyết cơ bản trình độ dân trí.
Kháng chiến chống Pháp thắng lợi, cách mạng Việt Nam bước sang
một giai đoạn mới - giai đoạn tiến hành đồng thời hai chiến lược cách
mạng: cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng giải phóng
dân tộc ở miền Nam. Trên mặt trận văn hoá, vấn đề xây dựng con người
mới vì vậy lại càng được coi trọng đặc biệt. Vai trò con người mới trong
quá trình vừa kháng chiến. vừa kiến quốc được cô đúc trong câu nói của
Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội, thì phải có con
người xã hội chủ nghĩa”
11
.
Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, nền giáo dục ở miền Bắc
phát triển theo định hướng giáo dục xã hội chủ nghĩa. Hệ thống giáo dục
phổ thông theo chương trình 9 năm (có từ năm học 1951-1952) được chỉnh
lại theo chương trình 10 năm. Khi đế quốc Mỹ leo thang xâm lược miền
Bắc, trong điều kiện vô cùng ác liệt của cuộc chiến tranh phá hoại, để sự
nghiệp giáo dục nâng cao dân trí không bị ảnh hưởng, nhiều trường đại
học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp được sơ tán khỏi các thành phố, thị
xã về các vùng rừng núi và nông thôn; các trường cấp I, cấp II, cấp III được
sơ tán vào những địa điểm an toàn bảo đảm “việc học tập” không bị gián
đoạn do cuộc chiến tranh phá hoại tàn khốc của đế quốc Mỹ gây ra.
Nhằm đáp ửng cơ bản nhu cầu ngày càng lớn về đội ngũ cán bộ
khoa học - kỹ thuật cho sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc trước mắt cũng
như lâu dài, từ rất sớm, nhiều học sinh, sinh viên giỏi của ta đã được Đảng,
Nhà nước lựa chọn và gửi sang các nước xã hội chủ nghĩa, mà chủ yếu là
Liên Xô và Trung Quốc học tập, nắm bắt và nâng cao tri thức về khoa học
và kỹ thuật tiên tiến của thế giới. Đây được xem như một hướng nhằm góp
phần củng cố và nâng cao “cái gốc” dân trí.
Trong quá trình vừa kháng chiến, ra kiến quốc, cùng với phát triển
giáo dục là việc xây dựng một nền y tế kháng chiến chăm lo sức khoẻ cho
nhân dân; nền y tế đó phải thực sự là nền y tế vì nhân dân, vì con người. Từ
