Đánh thắng giặc ngoại xâm, An Dương Vương kế tục Hùng
Vương lãnh đạo nhân dân xây dựng đất nước. Cổ Loa trở thành kinh
đô nước Âu Lạc với tòa thành lớn, vừa là trung tâm chính trị vừa là
căn cứ quân sự kiên cố. Trong suốt hơn 10 thế kỷ sau đó, truyền thống
đô thị - thành trì, trung tâm chính trị - kinh tế cũng là trung tâm quân
sự, vua cũng là chỉ huy tối cao này sẽ là đặc trưng của nền chính trị
Việt Nam thời đó. Quân đội Âu Lạc được trang bị những vũ khí tinh
xảo (nỏ Liên Châu) để bảo vệ kinh thành. Thành Cổ Loa với nhiều
vòng thành vững chãi hình xoáy ốc và nỏ Liên Châu có uy lực sát
thương lớn là mẫu mực của sự sáng tạo và tư duy quân sự độc đáo của
người Việt cổ. Quân đội và nhân dân Âu Lạc đã chiến đấu anh dũng,
nhiều lần đẩy lùi cuộc tiến công của quân xâm lược. Dẫu cuộc kháng
chiến chống quân Triệu Đà xâm lược bị thất bại, nhưng ý thức quốc
phòng, ý thức bảo vệ kinh đô của triều đình và ý chí chiến đấu của
quân dân Âu Lạc đã phát triển một bước. Hai cuộc kháng chiến giữ
nước đầu tiên thời Hùng Vương - An Dương Vương chứng tỏ ý thức
cộng đồng, ý thức quốc gia - lãnh thổ của người dân sống trong cương
vực Việt cổ đã xuất hiện, phát triển và chủ nhân của những chiếc trống
đồng Đông Sơn đã rút ra được nhiều bài học cho mình.
Từ thế kỷ II trước Công nguyên, nước Việt Nam rơi vào thảm
họa bị phong kiến phương Bắc qua nhiều triều đại như Triệu, Hán,
Ngô, Tấn, Tống, Tề, Lương, Tùy và Đường đô hộ. Đây là thời kỳ lịch
sử đen tối, đầy thử thách đối với sự mất còn của giống nòi, của dân
tộc. Kẻ thù vơ vét, bóc lột nhân dân và thực hiện nhiều thủ đoạn, biện
pháp tàn độc hòng triệt tiêu văn hóa, loi sống của người Việt: xóa tên
nước, chia Âu Lạc thành quận huyện, sáp nhập vào lãnh thổ Trung
Quốc; phá trống đồng, hủy hoại di sản văn hóa dân tộc; bắt dân Việt
phải thay đổi phong tục tập quán, tuân theo pháp luật và lễ giáo của
phong kiến phương Bắc...
Nhưng ngọn lửa hỏa ngục của các triều đại phía Bắc đã không
thể thiêu cháy được văn hóa Việt; không khuất phục được ý chí cưỡng
