có một tòa thành vững vàng như núi không kẻ nào phá được, đó là sức
mạnh của nhân dân chúng tôi”
24
. Như vậy, trên vũ đài tư tưởng của
giai cấp phong kiến trong giai đoạn tiến bộ, nhân dân từng được nhìn
nhận như một lực lượng xã hội quan trọng trong công cuộc dựng nước
và giữ nước. Tư tưởng quốc phòng "dựa vào dân" thời bấy giờ chứa
đựng nhiều yếu tố tích cực, tiến bộ. Và chính nhờ những yếu tố tích
cực, tiến bộ đó mà các nhà nước phong kiến dân tộc đã thu được
những thành quả lớn trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước.
Nhìn lại lịch sử Việt Nam, có thể thấy Hưng Đạo Đại Vương
Trần Quốc Tuấn là thủ lĩnh quân sự đầu tiên đã tổng kết được tư tưởng
xây dựng quân đội dựa trên mối quan hệ liên hợp tướng - quân - dân.
Đây cũng là tư tưởng nền tảng và là mấu chốt quan trọng nhất trong tư
tưởng quân sự Việt Nam về lực lượng quân sự. Tư tưởng quân sự có
tính thân dân sâu sắc này cũng là biểu hiện đặc trưng của tư tưởng
thân dân thời Thần. Từ tư tưởng đó, nền quân sự Việt Nam có một
bước chuyển biến rất lớn, dần phát triển vượt lên tư tưởng quân sự đặt
trọng tâm vào hoạt động xây đắp các trung tâm quân sự lớn. Tuy vậy,
cũng có thể thấy rằng, trong lịch sử tư tưởng quân sự Việt Nam thời
phong kiến có sự phát triển song song hai luồng tư tưởng quân sự như
vậy: một hệ thống tư tưởng coi trọng sự ủng hộ chính trị của nhân dân,
đề cao một nền quân sự kết hợp hài hòa với sự phát triển của đất nước
cùng đời sống nhân dân; hệ thống tư tưởng quân sự còn lại chủ yếu
hướng đến quá trình chính quy hóa lực lượng quân sự, đi kèm với tư
tưởng xây dựng một nhà nước trung ương mạnh, pháp luật chặt chẽ,
có khả năng kiểm soát toàn bộ an ninh quốc gia và quốc phòng. Hai tư
tưởng này không phải lúc nào cũng mâu thuẫn với nhau, song có ảnh
hưởng rất lớn tới trọng tâm của chính sách phát triển quốc gia.
2. Tư tưởng quốc phòng của Đảng và Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
