Việt Nam thời trung đại, tư tưởng xây dựng lực lượng vũ trang chủ
yếu phát triển theo hai nội dung: Một là, liên tục bồi dưỡng và mở
rộng về lượng và chất của quân đội chính quy; hai là, gắn chặt công
tác bồi dưỡng lực lượng vũ trang với hoạt động xây dựng quốc gia và
nhiệm vụ quốc phòng.
Tiếp thu di sản quân sự của dân tộc, thấm nhuần quan điểm của
các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò quan trọng của lực
lượng vũ trang trong đấu tranh cách mạng, kết hợp với những kinh
nghiệm đấu tranh phong phú trong quá trình đi tìm đường cứu nước,
nên từ rất sớm, Nguyễn Ái Quốc đã xác định chính xác vai trò của lực
lượng vũ trang trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Năm 1927, cùng
với tác phẩm Đường cách mệnh ra đời, Nguyễn Ái Quốc cho xuất bản
bán nguyệt san Lính cách mệnh. Bán nguyệt san Lính cách mệnh
khẳng định: "Cách mệnh vô luận ở về thời đại nào, theo về hoàn cảnh
nào, muốn cho thành công thì nhất định phải dùng vũ lực; bởi vì thống
trị giai cấp nó đè nén mình, nó hà hiếp mình, là nó cậy nó có vũ lực
của nó, nên bây giờ cách mệnh cũng phải có vũ lực của cách mệnh để
đánh cho bọn giai cấp thất thế đi, hết nọc đi thì cách mệnh mới thành
công được"
8
.
Từ quan điểm đó, tại Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản
Việt Nam (1930), Chánh cương vắn tắt của Đảng do Nguyễn Ái Quốc
khởi thảo chủ trương: "Tổ chức ra quân đội công nông". Mặc dù lúc
đó chưa hội đủ điều kiện để có thể tổ chức quân đội công nông, nhưng
tư tưởng đó có ý nghĩa to lớn trong việc định hướng xây dựng lực
lượng vũ trang - một trong hai lực lượng (chính trị, quân sự) cơ bản
của cách mạng Việt Nam. Tiếp đó, Nghị quyết Hội nghị Trung ương
Về tình hình hiện tại ở Đông Dương và nhiệm vụ cần kíp của Đảng
(10-1930) tiếp tục khẳng định sự cần thiết phải xây dựng lực lượng vũ
trang và nhấn mạnh rằng: "Ngay từ bây giờ Đảng phải tổ chức bộ
quân sự của Đảng"
9
nhằm thực hiện các nhiệm vụ do Đảng đề ra.
