Sau khi Đảng ra đời, dưới sự lãnh đạo của Đảng thống nhất trong cả
nước, phong trào cách mạng của quần chúng phát triển mạnh mẽ. Tuy
nhiên, từ trong phong trào cũng bộc lộ những thiết sót và đã xuất hiện quan
điểm sai lầm đối với việc tổ chức các đội tự vệ của một số cấp ủy địa
phương. Có ý kiến cho rằng, không nên tổ chức các đội tự vệ vì không có
vũ khí. Nếu tình thế buộc phải tổ chức, thì chỉ tổ chức tự vệ tạm thời trong
từng cuộc đấu tranh rồi giải tán đi. Bên cạnh các quan điểm "hữu khuynh"
đó, lại xuất hiện quan điểm "tả khuynh" cho rằng cần phải quyên tiền để
mua vũ khí trang bị cho các đội tự vệ, từ đó chuyển lên đấu tranh vũ trang,
mặc dù chưa có đủ điều kiện. Trong thực tiễn, đã có một số địa phương giải
tán đội tự vệ. Trước tình hình đó, cuối năm 1930, Nguyễn Ái Quốc
viết Báo cáo về những nghị quyết của Trung ương Đảng Cộng sản Đông
Dương gửi Quốc tế Cộng sản. Trong báo cáo Nguyễn Ái Quốc khẳng định
ba quan điểm chủ yếu: Thứ nhất, phải nhận thức đúng tầm quan trọng của
đội tự vệ. Theo Nguyễn Ái Quốc, "tổ chức tự vệ của nông dân rất quan
trọng trong các cuộc đấu tranh ở thôn xã"
9
. Thứ hai, không những cần phải
tổ chức mà còn phải phát triển và huấn luyện đội tự vệ. Thứ ba, hoạt động
của đội tự vệ là nhằm thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Gắn liền với các
quan điểm đó, Nguyễn Ái Quốc phê bình việc giải tán đội tự vệ ở một số
địa phương trong tỉnh Thái Bình và cho rằng: "Giải tán tự vệ là sai lầm".
Về sau, Nguyễn Ái Quốc nêu lên chân lý giản đơn và thiết thực
rằng: "Dân tộc Việt Nam nhất định phải được giải phóng. Muốn giải phóng
thì phải đánh phát xít Nhật và Pháp. Muốn đánh chúng thì phải có lực
lượng quân sự"
10
. Lực lượng vũ trang trong thời kỳ Cách mạng Tháng Tám
phát triển nhanh chóng, làm nòng cốt cho toàn dân đánh giặc, hỗ trợ đấu
tranh chính trị, chế áp lực lượng đối phương ở những địa bàn xung yếu để
khởi nghĩa nổ ra thắng lợi trên phạm vi cả nước.
Lực lượng vũ trang, nòng cốt là quân đội nhân dân không chỉ
có vai trò to lớn trong khởi nghĩa vũ trang, mà còn có vai trò quan
trọng trong sự nghiệp bảo vệ mọi thành quả cách mạng. Chính vìthế
mà ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, mặc dù bộn
