rất sáng tạo trên bình diện tư tưởng, lý luận cũng như trong thực tiễn xây
dựng lực lượng vũ trang có tổ chức chặt chẽ, cơ cấu ba thứ quân. Chủ tịch
Hồ Chí Minh khẳng định: Muốn tổ chức được lực lượng vũ trang vững
mạnh, phải có "tổ chức vững chắc và nghiêm mật". Điều này thể hiện ở
việc tổ chức hệ thống lãnh đạo, chỉ huy; cơ cấu lực lượng trong mỗi đơn vị
và sự nghiêm minh về kỷ luật quân sự mà mọi cán bộ và chiến sĩ đều tự
giác chấp hành đầy đủ. Gắn với việc xác định các yếu tố bảo đảm cho lực
lượng vũ trang có tổ chức chặt chẽ, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng
sản Việt Nam đã nêu quan điểm về tổ chức nhiều thứ quân, nhiều loại hình
lực lượng.
Tại Hội nghị Trung ương lần thứ tám của Động (5-1941), lần đầu
tiên khái niệm các thứ quân được nêu ra. Hội nghị xác định rằng, đội quân
cách mạng trực tiếp chiến đấu với quân thù là đội du kích chính thức, dưới
nó là tiểu tổ du kích cứu quốc và tự vệ cứu quốc. Theo tinh thần đó, Chỉ thị
của Trung ương Đảng gửi các địa phương (21-12-1941) và Chỉ thị Sửa
soạn khởi nghĩa của Tổng bộ Việt Minh (5-1941) đều nêu rõ cách thức tổ
chức và cơ cấu lực lượng, bao gồm bộ đội du kích, tiểu tổ du kích và đội tự
vệ cứu quốc. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa các thứ quân ra sao, vai trò của
từng thứ quân thế nào vẫn chưa được xác định. Phải đợi đến văn kiện Chỉ
thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, những vấn đề đó
mới được bổ sung. Chỉ thị viết: "Trong khi tập trung lực lượng để lập một
đội quân đầu tiên, cần phải duy trì lực lượng vũ trang trong các địa phương
cùng phối hợp hành động và giúp đỡ về mọi phương diện. Đội quân chủ lực
trái lại có nhiệm vụ dìu dắt cán bộ vũ trang của các địa phương, giúp đỡ
huấn luyện, giúp đỡ vũ khí nếu có thể được... Đội Việt Nam Tuyên truyền
giải phóng quân là đội quân đàn anh..."
29
. Coi trọng xây dựng lực lượng vũ
trang ngay cả trong quá trình diễn ra Tổng khởi nghĩa. Hội nghị toàn quốc
của Đảng tại Tân Trào (8-1945) quyết định chỉnh đốn và phát triển bộ đội,
chỉnh đốn tự vệ chiến đấu và tiểu đội du kích, thêm các đơn vị quân giải
phóng ở ngoài khu giải phóng. Hội nghị cho rằng, trong quá trình đó, phải
