Dung, Đặng Tất, Nguyễn Cảnh Chân, Nguyễn Cảnh Dị... dù bị thất
bại, vẫn giữ trọn tiết tháo của người anh hùng. Với lòng yêu nước và
chí căm thù sôi sục, nhân dân đã liên tiếp nổi đậy đấu tranh. Biết bao
cuộc khởi nghĩa đã bị nhấn chìm trong biển máu, nhưng lòng yêu
nước và chí căm thù vẫn rực cháy trong tâm can mọi người.
Ngay sau khi đánh bại lực lượng kháng chiến của nhà Hồ,
quân Minh đã phải đối phó thực sự với một loạt các cuộc khởi nghĩa
rộng khắp. Mặc dù phần lớn các cuộc khởi nghĩa này đều bị đàn áp,
nhưng phong trào đã thể hiện ý thức dân tộc, tư tưởng, quyết tâm
chống ngoại xâm giành độc lập của nhân dân Việt Nam. Tinh thần yêu
nước, khát vọng độc lập, ý chí quật cường, bất khuất chống ngoại xâm
của nhân dân vẫn nung nấu và bùng cháy dữ dội khi Lê Lợi phát động
cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ở Thanh Hóa.
Năm 1416, tại núi rừng Lam Sơn (Thọ Xuân, Thanh Hóa), Lê
Lợi cùng 18 người bạn chiến đấu thân tín nhất làm lễ tuyên thệ nguyện
một lòng sống chết vì sự nghiệp đánh giặc cứu nước. Lời thề đó đặt cơ
sở đầu tiên cho việc tổ chức cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Dưới sự lãnh
đạo của Lê Lợi và Nguyễn Trãi, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-
1427) đã khắc phục được những nhược điểm và sai lầm của những
cuộc khởi nghĩa trước đây, tập hợp được đông đảo những người yêu
nước thuộc mọi tầng lớp xã hội, từng bước đưa sự nghiệp giải phóng
dân tộc đến thắng lợi. Do mục đích chiến đấu chính nghĩa, hợp với
lòng người, nên "một khi cờ nghĩa mới phất, bốn phương nổi dậy như
ong"
7
"quân đi đến đâu nghĩa thanh vang dậy, dân chúng bốn phương
dắt díu nhau mà đến theo", "chật đất người theo, đầy đường rượu bày,
dân chúng kéo đến như đi chợ"
8
, "họ tranh nhau đến cửa quân,
nguyện liều chết đánh thành diệt giặc"
9
. Tuy khác nhau về thân phận,
khác nhau về thành phần xuất thân và chức vị, nhưng tình yêu quê
hương đất nước, mục đích chiến đấu cao cả vì độc lập là sợi dây vô
hình thắt chặt mối quan hệ trong hàng ngũ nghĩa quân. Mọi người "hết
thảy đều chung một lòng, trên dưới đều cùng một dạ". Tuy là "manh lệ
