bốn phương tụ họp", nhưng lại có lòng "phụ tử một dạ"
10
, "ai ai cũng
mến vua mà liều chết", "ai ai cũng muốn ra sức đền ơn"
11
. Từ miền
núi rừng Thanh Hóa, khởi nghĩa Lam Sơn đã dần phát triển thành
trung tâm của phong trào đấu tranh trong phạm vi cả nước, thành một
cuộc chiến tranh giải phóng có tính chất nhân dân rộng rãi. Tinh thần
dân tộc, tính chất yêu nước và chính nghĩa, sự tham gia ủng hộ nhiệt
tình và đông đảo của toàn dân, đó là sức mạnh tinh thần và vật chất
của cuộc khởi nghĩa và cũng là nguồn gốc sâu xa của mọi thắng lợi
của cuộc khởi nghĩa. Sức mạnh của nghĩa quân Lam Sơn trước hết là
sức mạnh của tinh thần yêu nước và chí căm thù giặc sục sôi, là sức
mạnh của tinh thần chiến đấu ngoan cường, cứu dân cứu nước. Lê Lợi
và Nguyễn Trãi đã khơi dậy tinh thần dân tộc, biết thổi bùng ngọn lửa
yêu nước của nhân dân; có đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn,
nên cuộc chiến tranh giải phóng đã giành được thắng lợi.
Cuộc chiến đấu anh dũng, lâu dài của quân và dân Việt Nam đầu thế
kỷ XV đã lật đổ hoàn toàn ách thống trị của phong kiến nước ngoài, giành
lại độc lập dân tộc sau 20 năm dưới ách thống trị tàn bạo của ngoại xâm.
Một nước nhỏ bị nước lớn trong lúc cường thịnh chinh phục và nô dịch, đã
tự vươn lên giải phóng bằng những chiến thắng quân sự hết sức lẫy lừng.
Điều đó chứng tỏ rằng, đến thế kỷ XV, dân tộc Việt Nam đã trưởng thành,
tự tin ở chính mình; người Việt đã có ý thức sâu sắc về chủ quyền lãnh thổ,
có sức sống phi thường và năng lực sáng tạo phong phú. Tư tưởng quân sự
của dân tộc đã có bước phát triển, trưởng thành trong cuộc chiến tranh giải
phóng dân tộc. Bình Ngô đại cáo thể hiện lòng tự hào dân tộc, ý chí quyết
chiến quyết thắng và tinh thần độc lập cao cả của dân tộc. Đó là một thiên
anh hùng ca tuyệt vời, một bức tranh sinh động và trung thực về hình ảnh
của một dân tộc anh hùng đang vươn lên, quyết tâm chiến đấu vì độc lập tự
do và toàn vẹn lãnh thổ; một dân tộc đã có hàng nghìn năm lịch sử đấu
tranh dựng nước và giữ nước, đã có năm thế kỷ sống độc lập hoàn toàn với
tư cách là một quốc gia tiên tiến ở châu Á, một dân tộc anh hùng mà không
một thế lực xâm lược nào có thể khuất phục nổi:
