Nam có những bước phát triển mạnh mẽ, có quy mô rộng lớn hơn,
hình thức đấu tranh phong phú hơn và gồm nhiều xu hướng chính trị
khác nhau. Tầng lớp tư sản dân tộc với phong trào chấn hưng nội hóa,
thành lập Đảng Lập hiến đấu tranh chống chuyên quyền của tư bản
Pháp, đòi tự do dân chủ. Giới trí thức tiểu tư sản với những hoạt động
xuất bản, báo chí sôi nổi, đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần yêu nước của
nhân dân. Việt Nam Quốc dân Đảng theo tư tưởng dân chủ tư sản ra
đời (1927), tổ chức cuộc khởi nghĩa Yên Bái (1930). Các phong trào
chống Pháp tuy phát triển sôi nổi, rộng khắp và gây được tiếng vang
lớn, nhưng cuối cùng đều bị đàn áp; nhiều người Việt Nam yêu nước
bị bắn giết, giam cầm, tù tội hay bị lưu đày biệt xứ.
Những phong trào yêu nước chống thực dân Pháp nói trên tuy
đã biểu lộ một tinh thần dân tộc mạnh mẽ, nhưng rốt cuộc đều bị thất
bại, bởi thiếu sự lãnh đạo của một lực lượng xã hội tiên tiến với những
lãnh tụ có uy tín lớn, có đường lối phù hợp với khát vọng giải phóng
dân tộc triệt để của dân tộc Việt Nam, với xu hướng mới của thời đại.
Phong trào đòi tự do dân chủ sôi nổi của nhân dân Việt Nam
đầu thế kỷ XX đứng trước sự khủng hoảng bế tắc "dường như bị chìm
trong đêm tôi không có đường ra". Ý thức dân tộc và những giá trị yêu
nước truyền thống bấy giờ vẫn là một động lực to lớn, nhưng chỉ với
những nhân tố đó, quả thực dân tộc Việt Nam chưa thể giải đáp được
bài toán thời đại: bằng con đường nào, phương thức nào, với lực lượng
xã hội nào, các dân tộc bị áp bức có thể đánh bại được ách thống trị
của chủ nghĩa thực dân, giành độc lập, tự do? Thực vậy, các hình thức
phong kiến và những lực lượng xã hội đại diện cho ý thức dân tộc, ý
thức chính trị từ trước đều không phải là giải pháp cho tình thế mới
của dân tộc. Đi tìm một con đường mới, một tư duy mới để giải phóng
dân tộc là vấn đề cấp bách của phong trào cách mạng, của lịch sử Việt
Nam giai đoạn này. Chính vì thế, sau khi phong trào Cần Vương và
những cuộc khởi nghĩa nông dân thất bại, nhiều nhà yêu nước Việt
Nam với tinh thần dân tộc mạnh mẽ đã hướng ra nước ngoài, hy vọng
