và quân thủy với nhiều voi chiến và chiến thuyền. Sự lớn mạnh của nghĩa
binh về số lượng và chất lượng đã từng bước tạo ra chuyển biến tương quan
lực lượng và cục diện cuộc chiến đôi bên; từ lực lượng mạnh tạo ra thế tốt
vây thành, diệt viện, đánh bại quân xâm lược nhà Minh. Có được kết quả
đó là do Bộ chỉ huy Lam Sơn có quan điểm tư tưởng đúng đắn trong việc tổ
chức, xây dựng lực lượng nghĩa quân. Khởi nghĩa Tây Sơn có nét tương
đồng với khởi nghĩa Lam Sơn về xây dựng lực lượng thông qua việc kêu
gọi dân chúng ủng hộ, tham gia và chú trọng xây dựng nghĩa quân, nhưng
phương thức tiến hành có điểm mới nên nghĩa quân phát triển nhanh từ
buổi đầu khởi binh. Năm Tân Mão (1771), ba anh em Nguyễn Nhạc,
Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ dấy binh khởi nghĩa chống lại ách áp bức. bóc lột
của tập đoàn cát cứ chúa Nguyễn. Tư tưởng chỉ đạo ban đầu là lấy của
người giàu chia cho người nghèo, nghĩa là thực hiện “phân chia lại” quyền
sở hữu vật chất, nên đã tranh thủ được sự ủng hộ của đại bộ phận dân
chúng lao động nghèo. Không những thế, anh em Nguyễn Nhạc đã khéo
khai thác mâu thuẫn gay gắt trong nội bộ quan lại chúa Nguyễn, đưa ra
khẩu hiệu: “Đánh đổ quyền thần Trương Phúc Loan, ủng hộ hoàng tôn
Nguyễn Phúc Dương”
43
. Sách lược khôn ngoan của anh em Nguyễn Nhạc
không chỉ nhanh chóng lôi kéo, thu hút được rất nhiều tráng đinh nông thôn
đến đầu quân cho nghĩa quân Tây Sơn mà còn lôi kéo được một bộ phận
quan lại trong bộ máy chúa Nguyễn có mối bất bình với phe Trương Phúc
Loan nên họ đã đưa nhiều tiền ủng hộ quân khởi nghĩa. Nhờ đó, chỉ một
thời gian ngắn sau ngày dấy binh, lực lượng nghĩa quân Tây Sơn đã có số
lượng hàng nghìn người. Với lực lượng đó, Bộ chỉ huy Tây Sơn chia nghĩa
quân làm nhiều đạo tiến đánh các đồn binh, trừng trị bọn quan lại, địa chủ
có nhiều tội ác với dân, tuyên bố bãi bỏ các thứ thuế, giải phóng làng xã.
Những làng mạc “bị thuế khóa hà khắc đè nặng đã nhiệt liệt tuyên thệ
hưởng ứng khởi nghĩa”. Vừa tác chiến, vừa xây dựng lực lượng, đến năm
Quý Tỵ (1773), nghĩa là chỉ hai năm sau ngày dấy binh, lực lượng nghĩa
quân đã lên đến vài vạn người. Tiếp đó, trải qua những năm tháng hoạt
động tác chiến trên các địa bàn Trung, Nam, Bắc, lực lượng nghĩa quân Tây
