Đám tang rất sơ sài, chẳng có một đám đông nào theo quan tài, trừ mấy
người con, mấy cận thần, nhưng vừa chôn xong, ngay tối hôm đó, họ đã cởi
bỏ ngay áo tang, hoan hỉ được kế thừa ngôi báu và đế quốc mênh mông của
ông. Thực đáng buồn cho ông vua công bằng nhất, minh triết nhất của châu
Á.
VIII. ĐẾ QUỐC MÔNG CỔ SUY TÀN
Con cái các vĩ nhân – Jehangir – Shah Jehan – Sự xa hoa lộng lẫy của ông
– Ông mất ngôi – Aureng Zeb – Sự cuồng tín của ông – Cái chết của ông –
Người Anh tới Ấn
Các con của Akbar trước kia mong từng ngày cho ông chết, nay thấy rằng
khó mà giữ được đế quốc cha đã sáng lập nên. Tại sao con các bậc vĩ nhân
lại hầu hết là tầm thường quá đỗi? Có phải tại thiên tài của các vĩ nhân vừa
do di truyền vừa do sinh lí, chỉ lâu lâu may mắn xuất hiện một lần, chứ
không thể tái hiện được? Hay tại bậc thiên tài đã phải phí nhiều sinh lực về
tinh thần và thể chất quá, không còn đâu để truyền lại cho con cái được?
Hay tại con cái họ sống sung sướng, dễ dàng quá, ngay từ hồi nhỏ, không
được nhu cầu và cao vọng kích thích, cho nên mau suy đốn? Jehangir
chẳng những rất tầm thường mà còn đồi truỵ nữa. Cha là dòng dõi Thổ, mẹ
là công chúa Ấn Độ, đông cung thái tử đó ngay từ nhỏ đã rượu chè, trai gái,
có thói bạo dâm của rợ Thát Đát (Hung Nô), thói đó tiềm tàng trong máu
của ông cha chàng: Babur, Humayun và Akbar, tới chàng mới phát ra. Khi
lên ngôi rồi, Jehangir thích thấy cảnh lột da, đóng nõ đít, voi giày tội nhân.
Trong tập Hồi kí, ông ta chép lại rằng một mã quan (quan giữ ngựa) và mấy
người theo hầu vô ý xuất hiện thình lình làm cho con mồi của ông hoảng,
chạy đi mất, ông nổi giận sai chém ngay mã quan đó và chặt gân nhượng
chân của bọn theo hầu, thành thử bọn này suốt đời tàn tật. Sau khi chứng
