lên giữa một đám công trình xây cất chung quanh có tường rào, ở trên đỉnh
một ngọn đồi. Những đền đó bề ngoài cũng rất đơn giản, phía trong trang
hoàng rực rỡ, cách đó tượng trưng một tinh thần nhũn nhặn. Các tín đồ đua
nhau đem bày trong điện những tượng nhỏ tạc hình các anh hùng Jaïn; ông
Fergusson đã đếm được 6.449 tượng trong khu đền Shatrunjaya.
Đền Jaïn ở Aihole kiến trúc gần như theo kiểu Hi Lạp, hình chữ nhật, có
những hàng cột ở ngoài, một cửa vô và một phòng giữa. Ở Khajuraho, các
phái Jaïn, Vaishnavisme và Shivaisme, như muốn tỏ rằng ở Ấn Độ, tín
ngưỡng được hoàn toàn tự do, xây cất hai mươi tám ngôi đền sát nhau,
trong số đó ngôi đền Parshwanath gần đạt tới mức toàn mĩ; trên nóc, có
những chóp lầu hình nón chồng chất lên nhau rất cao, trong đền có biết bao
nhiêu tượng tạc các thần thánh Jaïn. Trên núi Abu, cao một ngàn hai trăm
thước, ở giữa bãi sa mạc, các tín đồ Jaïn đã xây cất nhiều ngôi đền mà hai
ngôi hiện còn đứng vững và được coi là công trình kiến trúc đẹp nhất của
giáo phái đó, tức đền Vimala và đền Tejahpala. Mái tròn che đền thờ của
đền Tejahpala là một trong những công trình làm cho ta ngộp, không thể
nào tả nổi. Còn đền Vimala thì cất toàn bằng đá hoa trắng, có biết bao cột
không đều nhau, nối nhau bằng những lan can (console) rất kì cục, mà đầu
cột thì chạm trổ giản dị; trùm lên hết thảy là một mái tròn bằng đá hoa, ở
trên chất đầy những tượng đá, chằng chịt, rực rỡ lạ lùng, mà Fergusson
khen là “chi tiết chạm trổ rất đẹp, cách trang hoàng lựa chọn rất khéo, chưa
có một đền đài nào bất kì ở xứ nào mà hơn được. Nếu so sánh thì thấy cách
trang hoàng và chạm trổ của các nghệ sĩ Gô-tích ở các đền đài Oxford hoặc
ở điện Henri VII trong nhà thờ Westminster hoá ra thô và nặng nề”.
Trong các đền Jaïn đó và các đền xây cất cùng một thời đại, ta thấy kiến
trúc chuyển từ hình thức tròn của các điện thờ Phật qua hình thức tháp của
thời Trung cổ Ấn. Gian giữa, chung quanh có các hàng cột và dùng làm chỗ
hội họp, nay dời ra phía ngoài thành một thứ cổng mandapam
; điện đặt
ở phía sau và ở phía trên điện xây một cái tháp gồm nhiều tầng, càng lên
cao càng nhỏ, rất phức tạp mà ở chỗ nào cũng chạm trổ hết. Các đền ở Bắc
