khen người Ấn Độ là “rất liêm khiết, rất biết lẽ phải trái, ít khi kiện nhau,
và rất lương thiện, cửa không phải cài then, giao hẹn với nhau không phải
làm giấy, và trung thực rất mực”. Trong Rig Veda có nói tới tội loạn luân,
thói ve vãn, mãi dâm, phá thai, gian dâm, có cả vài trường hợp đồng tính ái
nữa, nhưng cảm tưởng chung khi đọc các kinh Veda và các anh hùng
trường ca là đời sống trong gia đình và sự giao thiệp giữa trai gái Ấn Độ
thời đó rất đàng hoàng.
Muốn có vợ, người ta có thể mua hoặc cướp đoạt, hoặc ve vãn rủ rê. Cách
sau cùng không được phụ nữ ưa, họ cho rằng không được vẻ vang bằng
cách thứ nhất mà cũng không thích thú bằng cách thứ nhì. Chế độ đa thê
được chấp nhận, và trong giới sang trọng còn được khuyến khích nữa: nuôi
được nhiều vợ, đẻ được nhiều con để nối dõi là điều đáng khen. Truyện
nàng Draupadi cưới một lúc năm ông chồng anh em ruột thịt với nhau, là
một trường hợp của cái tục đa phu kì cục trong các bản anh hùng ca, tục đó
còn lưu truyền ở Tích lan tới năm 1859 và hiện nay còn sót lại ở vài làng
trong miền sơn cước Tây Tạng. Nhưng chế độ đa thê thịnh hành hơn. Đó là
đặc quyền của giới đàn ông có mọi quyền hành độc đoán trong gia đình, có
thể nói vợ, con là sở hữu vật của họ, trong một vài trường hợp, họ có quyền
bán vợ, đợ con hoặc “tước tập cấp” của vợ con.
Tuy nhiên thời Veda, phụ nữ Ấn Độ được hưởng nhiều tự do hơn các thời
sau nhiều lắm. Mặc dù bị các hình thức hôn nhân bó buộc, họ có quyền
được chọn chồng. Họ được dự các buổi hội hè, khiêu vũ và cùng với đàn
ông làm tế lễ. Họ có thể đi học và như Gargi
, tranh luận về triết lí.
Chồng chết, họ có thể tái giá. Trong thời đại người ta gọi là “thời đại anh
hùng”, phụ nữ cơ hồ mất một phần những tự do đó. Người ta không cho họ
học hỏi nữa, lấy lẽ rằng “đàn bà học kinh Veda thì quốc gia sinh hỗn độn”,
các quả phụ ít tái giá hơn trước, tục purdah bắt đầu xuất hiện, đàn bà phải
cấm cung, không để cho đàn ông thấy mặt, đi ngoài đường hoặc ngồi xe
phải đeo khăn voan, và tục quả phụ phải hoả thiêu theo chồng, thời Veda
chưa có, lúc này đã bắt đầu phổ biến. Người đàn bà lí tưởng thời này là
