III. SỰ VINH QUANG ĐỜI ĐƯỜNG
Triều đại mới – Các cách vua Thái tôn dùng để giảm sự phạm pháp – Một
thời thịnh trị - Đường Minh Hoàng – Truyện Dương Quí Phi – Cuộc nổi
loạn của An Lộc Sơn
Đời Đường sở dĩ rực rỡ nhất trong lịch sử Trung Quốc, một phần nhờ lai
giòng huyết mới ấy
, một phần nữa nhờ Phật giáo truyền qua mà kích
thích tinh thần, một phần nhờ thiên tài của một minh quân bậc nhất, tức vua
Thái Tôn giữ từ 627 tới 650. Ông cầm quyền hồi hai mươi mốt tuổi, sau khi
được phụ vương là Đường Cao Tổ - người đã khai sáng nhà Đường chín
năm trước – truyền ngôi cho mà làm Thái Thượng Hoàng. Ông bắt đầu
bằng mấy hành động đáng tởm [như Açoka ở Ấn Độ], giết những anh em
ruột
muốn tranh ngôi với ông; rồi ông đem tài dùng binh ra đẩy lui các
rợ xâm lăng về tận sào huyệt của họ, lấy lại được hết những đất ở biên giới
đã mất từ hồi nhà Hán sụp đổ. Rồi bỗng nhiên ông chán chiến tranh, trở về
kinh đô Trường An để kiến thiết trong thời bình. Ông đọc đi đọc lại các
sách của Khổng tử, sai khắc in một bản rất đẹp. Ông thường nói: “Soi tấm
gương bằng đồng thì có thể sửa lại được mũ, tóc; soi tấm gương của cổ
nhân thì có thể đoán trước được lúc nào quốc gia thịnh hay suy”. Ông bỏ
hết các xa hoa, đuổi ba ngàn cung nữ về. Khi các đại thần tâu với ông nên
đặt ra luật pháp thật nghiêm để trừng trị các tội nặng, ông đáp: “Giảm chi
tiêu đi, giảm thuế cho dân đi, dùng những quan lại liêm khiết, lo cho dân đủ
ăn đủ mặc, như vậy diệt được trộm cướp công hiệu hơn là dùng những hình
phạt nghiêm khắc nhất”.
