Will Durant
Lịch Sử Văn Minh Trung Hoa
Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê
PHẦN II - CHƯƠNG I (2)
IV. VỊ TRÍCH TIÊN
Một giai thoại về Lí Bạch – Tuổi thanh xuân, tài năng, các mối tình của
ông – Trên thuyền rồng – Tửu kinh – Chiến tranh – Các cuộc ngao du,
lang thang của Lí Bạch – Bị nhốt ngục – Thơ bất hủ
Một hôm, trong thời thịnh nhất của triều đại, Minh Hoàng tiếp sứ thần
Triều Tiên; họ dâng ông một quốc thư rất quan trọng nhưng không một vị
đại thần nào đọc được. Ông nổi giận: “Bấy nhiêu đại thần, học sĩ, tướng
quân mà để trẫm chịu nhục như vầy sao? Nội trong ba ngày, chư khanh
không đọc nổi bức thư này thì sẽ bị cách chức hết”.
Trong hai mươi bốn giờ, các đại thần bàn bạc với nhau, lo sợ cho địa vị và
cho cái đầu của mình nữa. Sau cùng, một vị tên là Hạ Tri Chương tâu với
vua: “Thần biết một thi sĩ rất có tài, họ Lí, học rất rộng về nhiều môn, xin
bệ hạ ra lệnh vời ông ấy lại đọc thư, chắc được; không gì là ông ấy không
biết”. Minh Hoàng ra lệnh vời Lí Bạch vô ngay triều. Mới đầu Lí từ chối,
bảo không đọc được thư đó vì mới bị đánh hỏng kì thi Hội vừa rồi. Nhà vua
an ủi, ban ngay cho Lí chức Trạng Nguyên. Lí vô triều, nhận ra được trong
số các đại thần những vị giám khảo đã đánh hỏng ông, bèn bắt họ phải cởi
giày cho mình. Rồi ông dịch bức quốc thư của Triều Tiên đại ý bảo Triều
Tiên sẽ chiến đấu để khỏi bị nhà Đường đô hộ. Đọc xong rồi, Lí thảo ngay
một bức thư rất hay, giọng cương quyết đáng sợ để đáp; nhà vua tin lời Hạ
Tri Chương rằng Lí là một vị trích tiên, nên kí ngay bức thư đó. Vua Triều
Tiên phải xin lỗi và dâng nhiều cống phẩm, Minh Hoàng thưởng một phần
