IV. ĐỒ SỨ
Nghệ thuật đồ gốm – Chế tạo đồ sứ - Bước đầu - “Đồ đông thanh”
(Céladon) – Nước men – Sự khéo léo của Hao Shih Chiu - “Đồ phát lam”
(Cloisonné) – Thời Khang Hi – Thời Càn Long
Bây giờ xét tới nghệ thuật đặc biệt nhất của Trung Hoa mà khắp thế giới ai
cũng phải nhận rằng không nước nào bằng, chúng tôi hơi lúng túng vì
người ta quen coi thuật làm đồ gốm chỉ là một nghề chứ không phải là một
mĩ thuật. Nói tới đồ sứ thì chúng ta nghĩ ngay đến công việc bếp núc, nội
trợ, một lò gốm cũng chỉ là một xưởng chế tạo như mọi xưởng khác, không
gợi ngay một hình ảnh mĩ thuật nào cả. Người Trung Hoa trái lại coi thuật
đồ gốm là một trong những mĩ thuật quan trọng
; tâm hồn họ đồng thời
cảm thấy cả tính cách thực tế và tính cách mĩ lệ của các vật cho nên thích
đồ gốm vì chúng vừa có ích, vừa đẹp, thuật làm đồ gốm lại còn cái lợi này
nữa là cung cấp cho tục uống trà phổ biến khắp nước, những ấm chén rất
đẹp, nhìn đã thích mà rờ cũng thích, sau cùng thuật đó còn cho họ trang trí
nhà cửa bằng những đồ vật tuyệt mĩ, mà gia đình nghèo tới mấy cũng sắm
được. Nghệ thuật đồ gốm ở Trung Hoa thay thế nghệ thuật điêu khắc.
Danh từ “đồ gốm” trỏ kĩ thuật nung đất sét để chế tạo những vật thường
dùng, danh từ ấy cũng trỏ những sản phẩm nghệ thuật của kĩ thuật ấy. Đồ
sứ là những đồ gốm gần thành như pha lê (vitrifié); người ta trộn đất sét với
vài khoáng chất nào đó, đem nung cho thành ra hơi trong chứ không trong
suốt coi như pha lê. Người Trung Hoa dùng hai khoáng chất chính: cao
