Tác giả câu này, Latourette, không rõ thời nào, gọi phương Đông chúng
ta là phương Tây có lẽ vì những người Bồ Đào Nha đầu tiên đã đi về
phương Tây, vượt Đại Tây Dương, Thái Bình Dương mà tìm ra Phi Luật
Tân, Mã Lai, Ấn Độ. (ND).
Bản tiếng Anh: Chinkiang tức Trấn Giang
鎮 江 . Chắc sách in lầm
thành Chấn Giang . (Goldfish).
Có sách chép là vào tới hải khẩu Thiên Tân. (ND).
Ông ta tự xưng là con Đức Chúa Trời, em chúa Ki Tô. (ND).
Tức là họ đòi được quyền lãnh sự tài phán. (ND).
Có sách chép là 200 triệu lạng bạc. (ND).
Bảo là tám nước nhưng nêu tên có bảy nước. Theo Wikipedia thì “liên
quân tám nước” gồm: Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Ý, Nhật, Nga và Đế quốc Áo-
Hung. Bản tiếng Anh không nói là mấy nước, nhưng nêu tên sáu nước,
không có Áo, Hung: “the troops of England, France, Russia, Germany,
Japan and the United States” (Goldfish).
Đại uý Brinkley viết: “Người Da trắng nào cũng kinh hoàng ghê tởm
khi hay tin bốn chục phụ nữ truyền giáo và hai mươi trẻ em bị bọn Quyền
phỉ giết. Nhưng riêng ở T’ungchow, người Trung Hoa không hề chống cự,
hai bên cũng không đánh nhau nữa, mà năm trăm sáu mươi ba phụ nữ
Trung Hoa trong giới quí phái đã phải tự tử vì bị quân ngoại quốc làm
nhục”.
Sử Trung Hoa chép lại 450 triệu lạng bạc. (ND).
Durant lầm: Dật Tiên là tên tự của Tôn Văn (tên hiệu là Trung Sơn),
