được mà không dùng thức ngon. Ăn trong một cái chén sành bằng một cái
muỗng gỗ. Không bao giờ đeo đồ vàng, ngọc, quần áo không thêu thùa, rất
giản dị mà không nhiều bộ. Ông không chú ý những cái đặc biệt, những
biến cố lạ lùng và không thích những vật quí. Không thích nói đùa, xe
không gắn huy hiệu gì cả… Mùa hè ông bận một chiếc áo vải, mùa đông
thêm một chiếc áo cầu bằng da hoẵng. Vậy mà ông vẫn là ông vua giàu
nhất, sáng suốt nhất, được dân yêu quí nhất ở Trung Quốc, mà triều đại
ông cũng là triều đại dài nhất
.
Ông cuối cùng trong số “Ngũ Đế” là vua Thuấn, một người con chí hiếu,
một vị anh hùng kiên nhẫn trị nạn lụt của sông Hoàng Hà, sửa lại lịch, qui
định đồ đo lường, được học sinh mọi thời nhớ ông vì ông bắt các nhà giáo
dùng thứ roi nhỏ hơn để trừng trị học trò. Theo truyền thuyết thì về già vua
Thuấn tin dùng một ông quan tài giỏi nhất, tức ông Vũ, người có công trị
thuỷ, đục chín ngọn núi, tạo chín cái hồ để ngăn lụt. Người Trung Hoa bảo:
“Không có ông Vũ thì chúng ta đã thành cá hết rồi”. Chính trong triều đại
ông Vũ có người chế tạo được rượu nếp, dâng lên ông, ông hất xuống đất
bảo: “Một ngày kia sẽ có kẻ vì thứ rượu này mà mất nước”. Ông đày người
đó đi xa và cấm dân dùng rượu. Từ đó người Trung Hoa mới uống rượu bồ
đào. Bỏ nguyên tắc truyền hiền, vua Vũ đặt ra qui tắc truyền tử, và sáng lập
ra nhà Hạ, có lợi cho con cháu ông, từ đó những kẻ ngu xuẩn hoặc tầm
thường có thể nối ngôi các vị tài giỏi mà trị dân. Cuối đời Hạ là một ông
vua ngông cuồng, tên Kiệt; ông ta một hôm cùng với bà vợ nảy ra ý bắt ba
ngàn người dân nhảy xuống một hồ rượu rồi chết trong đó
Chúng ta không có cách nào phê phán các truyện về đời Hạ do những sử
gia đầu tiên của Trung Quốc chép lại. Có những nhà thiên văn học cho rằng
cổ sử Trung Hoa ghi đúng: năm 2165 trước T.L. có nhật thực thật, nhưng
có những nhà phê bình đáng tin đả phá kết luận đó. Các giáp cốt đào được
ở Hà Nam có khắc tên những vua mà truyền thuyết là vua đời Thương
, các nhà khảo cổ học cũng bảo có những cái bình bằng đồng đỏ thuộc về
thời thượng cổ ấy. Ngoài những điều đó ra thì toàn là những truyện nên đọc
