Lão tử là triết gia lớn nhất sinh trước Khổng tử, ông khôn hơn Đặng Tích,
ông biết rằng làm thinh là khôn hơn cả, và người Trung Hoa tin rằng ông
sống rất lâu, nhưng chúng ta không chắc ông đã có sống thực không. Sử gia
Tư Mã Thiên chép rằng Lão tử chán ngán về tư cách đê tiện của các chính
khách, về chức thủ tạng thất [cũng như quản thủ thư viện ngày nay] của nhà
Chu, quyết tâm rời Trung Quốc, đi tìm một nơi hẻo lánh, xa xôi để ẩn dật.
“Khi ông tới cửa ải [Hàm Cốc], Doãn Hỉ, viên quan giữ ải, bảo ông: “Ông
sắp đi ẩn, vậy xin ông vì tôi mà để lại một bộ sách”. Thế là Lão tử viết một
cuốn trên năm ngàn chữ, gồm hai phần Đạo và Đức. Viết xong ông ra đi, và
không ai biết đi đâu và chết ở đâu”. Nhưng truyền thuyết thì biết được hết
và bảo ta rằng ông sống tới tám mươi bảy tuổi
. Ông chỉ còn lưu lại tên
ông và bộ sách của ông, nhưng có lẽ cả hai đều không phải của ông. Lão tử
chỉ là một tiếng để tả ông, chứ không phải tên, và có nghĩa là “ông thầy
già”; tên họ ông là Lí, tức “trái nho”
còn sự xác thực của cuốn Đạo
đức kinh thì khả nghi lắm, các học giả bây giờ vẫn còn tranh biện nhau về
nguồn gốc của nó
Nhưng mọi người đều nhận rằng Đạo đức kinh là tác phẩm quan trọng nhất
của cái triết lí mà người ta gọi là đạo Lão, và theo các học giả nghiên cứu
về Trung Hoa nổi danh nhất thì triết lí ấy đã có từ lâu trước Lão tử, rồi sau
Lão tử cũng có nhiều nhà theo, và từ đó thành một tôn giáo của một thiểu
số quan trọng người Trung Hoa. Tìm ra tác giả đích thực của Đạo đức kinh
là vấn đề thứ yếu, có điều này không ai chối cãi được, là những tư tưởng
trong cuốn ấy thuộc vào hạng lí thú, hấp dẫn nhất trong lịch sử tư tưởng
nhân loại.
Đạo chính nghĩa là đường đi, ở đây có nghĩa là Đường thiên nhiên, Đạo
thiên nhiên, mà đôi khi cũng có nghĩa là đạo minh triết theo Lão tử nữa.
Theo nguyên tắc, nó là một cách suy tư hoặc đừng suy tư, vì đối với người
theo đạo Lão, suy tư là việc không quan trọng, chỉ dùng khi biện luận. Còn
