pháp, khắc lên miếng tre (nên gọi là trúc hình), treo ở chỗ công cho dân
biết. Đặng bị triều đình giết, nhưng dùng trúc hình của ông. Trong cuốn
Liệt tử (Là Bối xuất bản 1973) có một bài nói về Đặng Tích (trang 205)
nhưng không cho biết tư tưởng cùng bộ luật của Đặng. (ND).
Có thuyết còn nói 160 tuổi hoặc trên 200 tuổi. (ND).
Lí chính là trái mận, thứ mận Đà Lạt (prune). (ND).
[Nguyên văn tiếng Anh là plum: trái mận, tiếng Pháp là prune; một nghĩa
nữa là nho khô, tiếng Pháp là raisin. (Goldfish)].
Giáo sư Giles [người Anh khảo cứu về Trung Hoa] cho rằng cuốn ấy
được sáng tác sau năm 200 tr. T.L, bằng nhiều đoạn lấy trong cuốn Hàn Phi
tử, học giả Legge trái lại bảo nó trong bộ Trang tử và bộ Sử kí của Tư Mã
Thiên có nhiều đoạn nhắc tới Lão Đam, vậy có thể tin rằng Đạo đức kinh
có thực. [Nên coi thêm Lão tử của Ngô Tất Tố- Khai Trí xuất bản – 1959 –
Đam là tên tự của Lão tử, tên tục là Nhĩ].
[Lúc dịch cuốn Lịch sử văn minh Trung Hoa này, cụ Nguyễn Hiến Lê chưa
viết cuốn Lão tử - Đạo đức kinh (về sau tôi sẽ gọi tắt là cuốn Lão tử.
(Goldfish)].
Nguyên văn: Tri giả bấc bác, bác giả bất tri (Chương 81), có lẽ nên
hiểu là: Người minh trí thì không học rộng, mà học rộng không phải minh
trí. (ND).
[Trong cuốn Lão tử, cụ Nguyễn Hiến Lê dịch là: Người sáng suốt hiểu đạo
thì tri thức không cần rộng (vì nắm được chân lí là đủ rồi), người nào tri
thức rộng thì không sáng suốt, hiểu đạo (vì tìm ngọn thì quên gốc).
(Goldfish)].
Nguyên văn: Cổ chi thiện vi Đạo giả, phi dĩ minh dân, tương dữ ngu
chi. Dân chi nan trị dĩ kì trí đa. Cố dĩ tri trị quốc, quốc chi tặc, bất dĩ trí trị
quốc, quốc chi phúc (Chương 65): Cổ nhân khéo thi hành Đạo thì không
dạy cho dân sáng suốt (khôn lanh) mà để cho dân ngu (chất phác). Dân mà
khó trị là vì đa trí (khôn lanh quá). Cho nên lấy trí mà trị nước thì là cái hoạ
cho nước, không lấy trí trị nước thì là cái phúc cho nước. (ND).
[Trong cuốn Lão tử, cụ Nguyễn Hiến Lê dịch là: Thời xưa, người khéo
dùng đạo trị nước thì không làm cho dân khôn lanh cơ xảo, mà làm cho
