- Dung : mỗi xuất đinh đồng niên đóng 1 quan 2 tiền. Sinh-đồ.lão hạng
(50 đến 60 tuổi) hoàng-đinh (17 đến 19 tuổi) đóng 1 nửa.
- Điệu : mỗi xuất đinh, mùa hạ đóng 6 tiền, mùa đông đóng 6 tiền.
Quan dùng tiền ấy làm các việc, không phiền đến dân nữa.
Lập 23 sở tuần-ti để thu thuế các hàng hóa lưu hành trong các sông : tre
gỗ cứ 10 phần đánh thuế 1 phần, tạp-hóa thu 1/40.
Trịnh Cương đặt quan Giám-đương để thu thuế muối, 10 phần thu 2.
Trịnh Giang bỏ thuế muối năm 1732. Năm 1746, Trịnh Doanh lại đánh thuế
muối, nhưng chia ra 50 mẫu ruộng làm 1 bếp, mỗi bếp nộp 40 hộc muối,
đánh giá 3 tiền. Năm 1724 Trịnh Cương định lệ đánh thuế các thổ sản. Năm
1731, Trịnh Giang đặt các quan cùng Hộ-phiên làm sổ biên rõ đồng niên thu
được bao nhiêu và chi ra bao nhiêu để liệu sự chi dùng cho vừa.
BÀI 17 : CÔNG NGHIỆP HỌ TRỊNH Ở BẮC (NỐI THEO)
Việc khai mỏ : Các mỏ trong nước đều do người Tàu khai. Phu Tàu lại
hay nhũng nhiễu dân cư. Trịnh Cương định lệ những người Tàu sang khai
mỏ, chỗ đông lắm chỉ được đến 300 người, chỗ đông vừa 200 người, chỗ ít
100 người mà thôi.
Đúc tiền : Nhà Lê trung hưng vẫn dùng tiền Hồng-đức và Trần nào
cũng có sở đúc tiền. Trịnh Doanh bãi bỏ các sở đúc tiền ở ngoài, tránh sự
nhũng lạm, chỉ để hai sở ở gần Kinh-sư. Năm 1776, họ Trịnh lấy được đất
Thuận-hóa mới mở lò đúc tiền ở Phú-xuân và đúc ra 3 vạn quan tiền Cảnh-
hưng. Thời này có đúc bạc lạng, mỗi lạng 10 đồng (mỗi đồng giá 2 tiền) : có
thể chặt lạng ra tiêu.
Đong lường : Năm 1664, ông Phạm công-Trứ định lại, lấy một cái ống
gọi là Hoàng-chung-quản làm chừng. Cái ống ấy đựng được 1.200 hộc thóc
đen gọi là một thược, rồi 10 thược làm một hạp, 10 hạp làm một thăng
(trước kia 6 hạp là 1 thăng), 10 thăng làm một đấu, 10 đấu 1 hộc.
