vô rồi đưa mình nổi lên là hoà đồng với vật, cho nên vật không hại mình
được.
Sau cùng, bài II.6 với bài VIII. 10 (bài này chúng tôi chỉ tóm tắt đại ý đoạn
cuối – coi tiết II phần này), đều giảng rằng hễ “thành tín” thì có thể “cảm
động được vạn vật, nên vạn vật không ngăn cản được mình”
nhảy vô
lửa, xuống nước mà không nguy hại. Hai chữ thành tín ở đây có nghĩa là tin
ở mình, ở vật, cũng là một trạng thái của hư tâm. Hư tâm thành đức quan
trọng nhất của người học đạo, cái tuyệt đích của sự tu tâm. Đó là một cống
hiến của Liệt tử và vì vậy mà đời Tống gọi Xung hư chí đức chân kinh.
Trường sinh bất tử
, bay được, vô lửa không cháy
, vô nước không
chìm, những ý đó cũng thường thấy trong các thiên Tiêu dao du, Tề vật
luận, Thu thuỷ, Chí lạc của Trang tử, chỉ là những ngụ ngôn, những hình
ảnh cực tả sự hoà đồng và hoá đồng với vạn vật; lửa và nước chỉ tượng
trưng cho tai hoạ thôi, nhưng từ Tần, Hán tới Lục triều, một số người – đặc
biệt là Tần Thuỷ Hoàng – tin rằng có phép trường sinh, rồi tìm cách tu tiên,
tìm trong Âm dương học những cách điều hoà âm dương, lấy trộm cái
huyền vi của trời đất chế ra các cách luyện đan; luyện “tinh, khí, thần”, kể
cả thuật “phòng nội”
để được bất tử, nếu không thì cũng trường thọ.
Họ đã biến Lão giáo thành Đạo giáo, một “đạo” của bọn phù thuỷ, thầy
pháp.
Ở trên chúng ta đã chép ý nghĩa của bài VIII.10 : cứ thành tâm ở mình, ở
nước thì sẽ lội giỏi. Ngụ ngôn II.6 còn diễn ý đó một cách mạnh mẽ hơn
nhiều. Một ông lão nghèo vì tin rằng Phạm Tử Hoa có thể làm cho kẻ chết
sống lại, kẻ nghèo hoá giàu, cho nên đàn em của Tử Hoa bảo ông vô đám
cháy khuân các gấm vóc ra, ông cũng vô, không lần nào bị tai nạn gì cả.
Tới khi Tử Hoa thú thực với ông là muốn lừa gạt ông để giỡn, thì ông
hoảng hốt, lo sợ. Ông lão ấy nói:
“(Trước kia) tôi tin mọi lời nó của các ông là đúng, tôi chỉ sợ lòng tôi
