LIÊT TỬ VÀ DƯƠNG TỬ - Trang 65

I. Vũ trụ
II. Sinh tử và số mệnh
III. Đạo
IV. Tĩnh và mộng
V. Huyền thoại, truyền thuyết
VI. Cố sự, ngụ ngôn.

Như vậy có chương dài gồm 40 bài như chương cuối, có chương ngắn chỉ
gồm 5 bài như chương IV; nhưng nội dung mỗi chương tương đối nhất trí
hơn, hợp với nhan đề hơn.

Trong một cuốn trên 100 bài, rõ ràng là do nhiều người trong mấy trăm
năm viết hoặc gom lại, cơ hồ thấy truyện gì hay cũng thu thập, cho thêm
vào, thì nội dung nhất định là cực kỳ phúc tạp, không có cách nào sắp đặt
lại cho thật hợp lý được. Cách sắp đặt của chúng tôi tất có chỗ gượng ép,
chúng tôi thú nhận vậy.

Vả lại, nhiều khi khó phân biệt được truyện nào là cố sự, ngụ ngôn, hay
truyền thuyết. Truyền thuyết là những truyện người đời trước kể lại, không
chắc là đúng sự thực, rồi cứ truyền từ đời nọ tới đời kia, sau có người chép
lại. Những truyện trong Nam Hải Dị Nhân của ta hầu hết là truyền thuyết.
Bài II.2, III.5 trong Liệt tử là truyền thuyết.

Ngụ ngôn là một truyện bịa ra để ngụ một ý gì đó, thường là răn đời, hoặc
dạy khôn cho đời, như những vài II.19, IV.8 rõ ràng là ngụ ngôn.

Còn cố sự chỉ là một việc cũ, có phần tin được, như những bài I.5, I.6,
VIII.12 có thể là cố sự.

Tuy nhiên có một số bài coi là ngụ ngôn, cố sự hay truyền thuyết cũng
được. Như bài V.3 (Ngu công san núi) có tính cách ngụ ngôn rất rõ rệt,
nhưng cuối bài lại có tính cách thần thoại, truyền thuyết. Bài III.10 (Trở về