- Hồi trẻ cụ có siêng năng không? Lớn lên cụ có sống không kịp thời
không?
Già mà không có vợ con, và bây giờ cái chết sắp tới, có gì đâu
mà vui, mà vừa mót lúa vừa ca hát?
Lâm Loại cười đáp:
- Cái ta cho là vui thì mọi người cho là buồn. Hồi trẻ ta không siêng, lớn
lên ta sống không kịp thời, cho nên ta mới thọ được như vầy; già ta không
có vợ con, cái chết nó sắp tới, cho nên ta mới vui như vầy.
Tử Cống bảo:
- Ai cũng muốn sống lâu, ai cũng ghét chết, sao cụ lại cho chết là vui?
Lâm Loại đáp:
- Sống với chết như qua với lại. Chết ở đây biết đâu chẳng phải tái sinh ở
nơi khác? Làm sao
ta biết được rằng hai cái đó không như nhau? Ta lại
làm sao biết được đau đáu khó nhọc cầu sống chẳng phải là mê muội? Lại
làm sao biết được bây giờ chết đi chẳng hơn là hồi trước được sống?
Tử Cống nghe xong không hiểu, về thưa với Khổng tử. Khổng tử bảo: “Ta
biết trước rằng nên hỏi chuyện ông lão đó, quả nhiên như vậy. Nhưng ông
ấy mới hiểu một phần thôi, chưa hiểu hết lẽ”.
CHẾT LÀ NGHỈ
I.7
(Tử Cống quyện ư học)
Tử Cống học mệt rồi, thưa với Trọng Ni (Khổng tử):
