Cầm dao găm, Pillat bắt đầu khắc lên thân cây tên Marie vợ chàng rồi
lần lượt đến tên chàng, tên Ion Kostaky, Ante Petrovici, Eddy Thall, Daniel
Motok, Varlaam, Isaac Salomon, Milan Paternik... nghĩa là tên tất cả những
người chàng đã gặp trong cuộc di cư khổng lồ nầy; khắc tên như thế chỉ vì
chàng đang quá cô đơn và chàng muốn có bất cứ ai bên cạnh; vâng, chàng
đang cô đơn trong khu rừng nầy; cô đơn trong vũ trụ, cô đơn trong trời đất.
Mà con người thì không thể nào sống cô đơn. Rồi vừa nhìn cả lô tên
khắc trên thân cây, Pillat vừa thầm gọi:
«Lạy Chúa, tim Ngài sẽ nát tan vì đau đớn khi loài người đến trước Ngài
để được phán xét. Con tin là Ngài sẽ không phán xét người mà chỉ rủ lòng
thương hại; vâng, chỉ rủ lòng thương hại đối với con người khốn khổ của
thời đại nầy. Ngay cả lý trí nơi con người được phát triển nhiều nhất cũng
không thể thấu hiểu những gì ngoài tầm tay, ngoài tầm mắt, hay ngoài điều
tai con người có thể nghe thấy được. Lý trí của loài người thật là hèn mọn.»
Có giọng nói đàn bà bên tai:
- Ông là tu sĩ.
Đó là giọng một cô gái chừng 17 tuổi, đầu tóc bím quê mùa, nét nhìn e
lệ. Pillat hỏi:
- Sao cô hỏi thế? Tại đầu tôi giống tu sĩ lắm sao?
- Không, tôi tưởng thế vì ông đang viết gì trên thân cây và lại không
mang súng. Ai biết viết đều không phải là kẻ cướp. Khu rừng nầy đầy cả kẻ
cướp, nhưng họ không biết viết. Mà chỉ có tu sĩ mới không mang vũ khí.
Pillat bỏ dao vào túi. Thiếu nữ sau một hồi yên lặng, nói tiếp:
- Tôi không biết đọc, nhưng tôi thích ai viết chữ được. Tôi tên là
Magdalena.
