LỐI TƯ DUY CỦA NGƯỜI THÔNG MINH - Trang 143

Cũng vậy, như đã thảo luận ở Chương 4, bạn có ít từ vựng hơn để nói về
quan hệ giữa các vật thể so với khi nói về bản thân những vật thể. Bạn có
từ vựng cho những quan hệ cơ bản. Bạn có thể nói rằng một sự kiện gây ra
một sự kiện khác. Bạn có thể nói về những quan hệ chung trong thời gian
(sự kiện này xảy ra sau sự kiện kia) hay trong không gian (vật thể này ở
đằng sau vật thể kia). Nhưng bảng từ vựng quan hệ này không mang tính
diễn tả nhiều lắm.
Cuối cùng, bạn có thể không giỏi lắm khi nói về phương diện cảm giác của
điều mà bạn tri nhận. Có lẽ khó để nói về mùi vị một cách cụ thể. Nếu đọc
những đánh giá về rượu, bạn có thể thấy nhiều từ như mùi sồi, mùi hoa quả
hay thoảng mùi đất được dùng để mô tả mùi vị của rượu. Nhưng thật khó
để thống nhất về nghĩa của những từ ngữ này, ngay cả với các chuyên gia
rượu, họ cũng phải mất hàng giờ đồng hồ để học cách phân biệt những mùi
vị đó.
Tương tự như vậy, trong khi bạn có thể nói về những đặc điểm chung của
âm thanh như cao độ (cao và thấp) và âm lượng (to hay nhỏ), thì cũng khó
để đưa ra một mô tả cụ thể. Những nhạc sĩ có thể dùng những từ như sáng,
tối, sắc, hay tròn để mô tả đặc tính âm thanh của các nhạc cụ khác nhau
nhưng nghĩa của chúng cũng khá rộng.
Biết những hạn chế của ngôn ngữ là điều quan trọng, vì khi gặp một vấn đề
liên quan đến quan hệ không gian, quan hệ giữa các vật thể và những yếu tố
mang tính cảm nhận khác thì bạn nên cân nhắc sử dụng những phương
pháp khác ngoài ngôn ngữ để mô tả, giúp hình thành những manh mối cho
ký ức.
Mô tả bằng biểu đồ
Trong điều kiện hạn chế ngôn ngữ, khi bị bế tắc trước một vấn đề, bạn có
thể không sử dụng ngôn ngữ mà biểu đạt bằng cách sử dụng hình ảnh.
Những biểu đồ và bản vẽ phác họa đặc biệt hữu ích trong việc mô tả và
giúp hiểu các mặt của một vấn đề khi nó khó có thể mô tả bằng ngôn ngữ.
Theo đó, nó thúc đẩy việc thu nhận Kiến thức chất lượng cao và tạo ra
những manh mối tốt cho ký ức, từ đó cho phép bạn Ứng dụng kiến thức.