LỐI TƯ DUY CỦA NGƯỜI THÔNG MINH - Trang 84

miếng che bị dính vào và kéo nó ra khỏi cái van. Tôi đã sử dụng những
kiến thức nhân quả thô sơ để giúp mình giải quyết một vấn đề mới.
Tất nhiên, kiến thức nhân quả của tôi càng sâu thì tôi càng có thể giải quyết
những vấn đề phức tạp hơn. Trong trường hợp cây kèn saxophone, kiến
thức nhân quả của tôi không vượt quá hiểu biết về những miếng che có thể
dính, những lò xo có thể quá yếu để đẩy những miếng che miệng van lên và
những con đinh vít có thể bị lỏng. Vì không có kiến thức nhân quả sâu về
cách nhạc cụ này hoạt động nên khi gặp phải vấn đề nghiêm trọng, tôi sẽ
phải mang nó ra tiệm sửa để người có nhiều kiến thức hơn về nhạc cụ có
thể “chẩn đoán” và sửa chữa nó. Những người ở tiệm sửa chữa là những
chuyên gia về các nhạc cụ.
Để nhận diện một chuyên gia, cần tính đến hai đặc điểm chuyên môn quan
trọng.
Thứ nhất, chuyên gia phải có những kỹ năng (hay thói quen) cho phép họ
thực hiện những hành động mà những người không phải chuyên gia không
thể thực hiện. Chuyên gia sửa kèn saxophone biết cách gỡ và thay những
miếng che trên các nắp đậy van. Họ cũng có những công cụ chuyên dụng
như loại đèn có thể thọc vào cây kèn để tìm ra chỗ nứt. Qua luyện tập,
những chuyên gia này trở nên cực kỳ thành thạo trong tất cả những hành
động liên quan đến hoạt động sửa chữa này.
Thứ hai, chuyên gia có kiến thức nhân quả sâu hơn những người không
phải chuyên gia. Một chuyên gia sửa kèn saxophone có thể phân tích vấn
đề bằng cách tìm mối liên hệ giữa những triệu chứng của một vấn đề với
những yếu tố có thể gây ra các triệu chứng đó. Sau đó, chuyên gia có thể sử
dụng kiến thức nhân quả này để đề xuất cách giải quyết vấn đề. Chúng ta
đánh giá cao dạng chuyên môn này (và trả tiền cho nó), vì kiến thức nhân
quả như thế cung cấp những cách mới để giải quyết các vấn đề khó khăn.
Hai yếu tố chìa khoá của kiến thức nhân quả là có nhiều những lý giải cho
cùng một hiện tượng và kiến thức nhân quả đan lồng vào nhau. Điều này
giải thích tại sao rất khó để phát triển kiến thức nhân quả một cách rộng rãi
bao quát. Một chuyên gia phải biết rất nhiều lý giải liên quan đến lĩnh vực
chuyên môn của mình, đồng thời cũng phải có kiến thức về rất nhiều cấp độ