LỐI TƯ DUY CỦA NGƯỜI THÔNG MINH - Trang 90

bạn cố gọi ra vài lý giải. Bạn cho rằng nếu có thể gọi ra vài lý giải thì
những phần còn lại cũng sẽ được giải đáp. Tuy nhiên, đôi khi bạn đưa ra
một lý giải rất chung chung mà không có bất kỳ kiến thức cụ thể nào khác
làm cơ sở cho nó. Tôi biết rằng nước rời khỏi khoang chứa và bằng cách
nào đó chảy vào bồn vệ sinh nhưng không biết cơ chế dẫn và phân phối
nước từ khoang chứa đến bồn. Lỗ hổng chỉ xuất hiện khi tôi thử tìm lý giải
tổng thể về bồn vệ sinh.
Thực tế, rất nhiều sản phẩm được thiết kế theo cách nâng cao ảo tưởng về
chiều sâu của lý giải. Tôi đã từng đề cập rằng máy hút bụi Dyson sử dụng
nhựa trong cho phép người dùng thấy cách máy hút bụi hoạt động. Có thể
việc thấy chiếc máy hút bụi đang hoạt động cũng giống như nhìn vào
khoang chứa nước bồn vệ sinh khi nước đang chảy xuống. Hình ảnh khí
xoáy mang đến ảo tưởng về sự hiểu biết. Tuy nhiên, các nguyên tắc của
buồng khí xoáy công nghiệp khá phức tạp và chỉ nhìn nó hoạt động không
đủ để có thể hiểu cách thức nó vận hành.
Khi nghe đến ảo tưởng về chiều sâu của lý giải, có thể bạn nghĩ rằng, niềm
tin về tính chính xác của bất kì loại kiến thức phức tạp nào cũng đều là
thiếu xót. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều dạng kiến thức phức tạp trong đó
bạn đánh giá khá chính xác trình độ kiến thức của mình. Ví dụ, nhìn chung
bạn đánh giá khá chính xác liệu mình có biết cốt truyện của các bộ phim,
cuốn sách và các câu chuyện hay không. Chúng phức tạp, nhưng nếu bạn
tin rằng bạn biết cốt truyện thì thường là bạn biết.
Hãy xem trường hợp một số những câu chuyện, bộ phim mà bạn từng biết
qua như Romeo và Juliet, Moby-Dick, Truy tìm Nemo, Đại chiến Thế giới
(War of the Worlds), Anh em nhà Karamazov. Bạn nghĩ rằng có thể mình
biết rất rõ vài trong số chúng như Romeo và Juliet hay Truy tìm Nemo. Một
vài chuyện khác có thể bạn chỉ biết lờ mờ hoặc không biết gì cả. Nếu bạn
nghĩ rằng mình biết cốt truyện của Romeo và Juliet thì chắc hẳn bạn thực
sự biết. Bắt đầu với cuộc đọ kiếm giữa hai gia tộc thù địch, rồi cuộc gặp
giữa Romeo và Juliet, cảnh trên tháp nổi tiếng và kết thúc với hành động tự
sát đầy bi kịch.