không sao giật ra được. Đau quá, nó phải thuần lại chút ít, đủ cho chúng tôi
lại gần không sợ nguy hiểm lắm. Chúng tôi ràng chân nó lại như khi những
người thợ rèn đóng móng cho một con ngựa bất kham. Tôi cởi dây thòng
lọng và choàng ngay cái vòng cổ con lừa thay vào, rồi dùng những sợi dây
khác ràng chắc con vật vào những rễ nổi gần đó. Xong xuôi chúng tôi để
yên cho nó một lúc để nó thật tỉnh lại.
Cả nhà đã ùa ra xem con vật mới bắt được. Ai cũng khen sức khỏe và
dáng dấp thanh tao của nó, giống loài ngựa nhiều hơn là lừa. Mọi người
bàn tán ồn ào về những sách sử dụng con ngựa mới này. Nhưng bây giờ thì
hãy phải trị cho nó bớt hung hăng để dễ lại gần, vì con vật hoang dã cứ phát
khùng lên khi thấy có người gần nó. Nhận thấy những sợi bây buộc bên
phải và bên trái đều rất chắc, tôi mở dây ràng cẳng cho nó rảnh rang bốn
chân. Như thế có lẽ hơi sớm! Nó lợi dụng tình thế đó, nhảy dựng lên, đá
hâu liên tiếp. bất chấp ngay cả cái cặp rất chặt còn mang ở mũi, nó cứ
nghiến răng kèn kẹt và, đôi mắt nảy lửa, nó tìm cách cắn cho được những
gì với tới. Chúng tôi đành tạm thời để yên mặc nó ở đó và buộc con là nhà
vào bên cạnh, mong rằng gần một con vật đồng loại, nó có thể dịu đi phần
nào chăng! Thế rồi, hôm sau, khi đưa thức ăn cho nó, tôi thấy nó cũng đã
có vẻ bớt ương ngạnh ít nhiều. Phân vì bị trói buộc và bỏ đói, nhưng phần
lớn là vì nhọc mệt: nhờ có sợi dây thừng vòng qua bụng con vật, chúng tôi
đã luồn vào đó một thứ dây thắng, treo ngược lên, khiến nó cứ phải đứng
thẳng chân, không sao nằm ngủ được. Thấy kết quả đầu tiên được tốt đẹp
như thế, với một sự kiên nhẫn chưa bao giờ tôi có thể có, tôi tiếp tục chăm
sóc con gia súc mới này. Chừng một tháng sau, nó đã thuần dần và có thể
bắt đầu rèn luyện được. Công việc này đã mất nhiều thời gian, lại gặp nhiều
khó khăn. Trước hết, tôi tập dần cho nó quen mang một vật nặng trên lưng
và tìm cách hạ dần cái tính hung hãn hoang dã ở nó, luyện thành một con
ngựa cho mấy cha con cưỡi. Nhưng chính tối vẫn chưa dám nhảy lên lưng
nó nếu chưa ràng chân nó lại. Tôi đương lung túng thì bỗng nhớ ra phương
pháp luyện cho thuần những con ngựa rừng ở châu Mỹ, tôi bèn áp dụng
ngay. Mặc dầu nó nhảy, nó đá hậu rất hăng, tôi cứ nhày lên lưng và nắm lấy
