Phải là một con vật tinh khôn và khéo léo như loài voi mới có thể gây ra sự
phá hoại triệt để như thế này.
Bao nhiêu cột lớn đã trồng bằng rất nhiều mồ hôi của chúng tôi đều bị
quật gãy, nhổ lên và quăng bừa bãi khắp nơi như những sợi cói; tất cả cây
cối chung quanh đều bị bóc hết vỏ. Tre cũng bị phá hại không kém mía và
suốt trong khu trồng trọt bây giờ không còn lấy được một cái mầm non.
Tôi cho dựng lên thật nhiều đống củi xung quanh lều rồi đốt lửa cháy
suốt đêm, chia nhau ngồi canh giữ. May sao cả đêm không xảy ra chuyện gì
đáng lo.
Hai mẹ con Éc-nét cũng đến họp mặt ngày hôm sau và chúng tôi quyết
định chữa ngay cho xong bức rào ở đường hẻm thành hẳn một bức chiến
lũy rồi mới trở về Nhà trong động. Nhưng như thế cũng chưa đủ, chúng tôi
còn uốn dựng thêm ở đó một cái chòi để lúc nào đi qua sẽ ghé lại ở tạm.
Chúng tôi không đủ sức lực để xây dựng một pháo đài đúng kiểu, ấy là
chưa kể đến những hiểu biết về kiến trúc của mình về loại đó còn quá
nghèo nàn. Thế là lại phải moi óc ra xem có thể bắt chước kiểu nào cho vừa
sức mà lại được chắc chắn. Cuối cùng, may mắn sao Phrê-đê-rích lại nhớ
rất rõ ràng cách làm nhà của người Ca-sa-đan-lơ (2) vừa đơn giản vừa tiết
kiệm, lại đẹp và chắc chắn vừa ý.
Kiểu nhà sàn Cam-sa-đan-lơ chỉ gồm đơn giản có bốn cái cột chắc
chắn đóng sâu xuống đất, cao thấp tùy ý. Trên những cái cột ấy, bắc sáu xà
gỗ ngang dọc lát thành sàn, cao hơn mặt đất độ từ mười lăm đến hai mươi
bộ. Quanh sàn che phên ken bằng sậy, bên trên lợp một kiểu mái che bằng
cành cây và vỏ cây.
Chúng tôi đã chọn bốn cây to mọc cách nhau vừa khéo thành một hình
chữ nhật để có thể làm cột. Những cành lá phía trên đều để nguyên và rủ
xuống quanh nhà, nhìn tươi mát và duyên dáng không khác cảnh trí ở Tổ
chim ưng. Mặc dầu đã trổ nhiều lỗ châu mai bốn phía, chúng tôi vẫn muốn
