phơi bày trọn vẹn tính hiệu quả. Chỉ trong vài giờ, quý cô Tupperware của chúng
tôi đã bán được hơn 2.000 đô la sản phẩm, kiếm về cho riêng cô gần 1.000 đô la.
Tận mục sở thị hiện tượng này, tôi cảm thấy mình đã hiểu vì sao công ty lại
thành công đến vậy: kết quả kinh doanh đáng nể dựa trên nến tảng những hiệu
ứng tâm lý đáng nể được tung ra tại các buổi tiệc. Thêm vào đó, tôi có thể thấy cơ
hội vô hạn của Tupperware trong những thị trường đang phát triển vì thị trường
tại các nước phát triển đã bão hòa. Với suy nghĩ ấy, tôi gần như lao đi mua cổ
phiếu. Tôi an tâm với thông tin rằng cứ mỗi hai phút lại có người tổ chức một
buổi tiệc Tupperware ở đâu đó trên thế giới, và an tâm với những nguyên tắc hỗ
trợ đằng sau các buổi tiệc này.
Buồn thay, tôi đã lầm. Trong khi các khoản đầu tư khác thất bại nhanh
chóng, khoản đầu tư này lại lụi từ từ - và cũng gây hại cho danh mục đầu tư hơn
hẳn vì những mất mát chậm thế này hút đi một lượng không nhỏ năng lượng tinh
thần của bạn suốt một thời gian dài. Khi tôi còn cầm Tupperware, không khu vực
này thì khu vực khác có tình hình kinh doanh không ổn. Doanh số đơn giản là
không tăng lên. Tôi chú tâm nghe các cuộc điện đàm hàng quý để tìm hiểu xem
điều gì không đúng ở đây. Những cuộc gọi như thế trân an tôi rằng ban điều hành
rất có năng lực và đang làm việc chăm chỉ. Nhưng khi tôi dần nhận ra, công ty
đối mặt với một vấn đề căn bản: có quá nhiều thế lực cạnh tranh, và giá sản phẩm
cao là một trở ngại rất lớn cho sự phát triển của công ty.
Chỉ sau vài năm tôi mới thật sự nhận ra điều gì đang xảy ra. Khi Tupperware
lần đầu ra mắt, sản phẩm của nó là độc nhất vô nhị. Khách hàng sẵn lòng trả giá
cao để đổi lấy lời hứa “bắt trọn vị tươi ngon” (sealed- in freshness). Nhưng qua
nhiều thập niên, nhiều đối thủ khác vào cuộc, và khả năng lưu trữ của họ được cải
tiến dần cho đến mức tốt ngang ngửa Tupperware. Các sản phẩm cạnh tranh
không chỉ bắt mắt, mà giá lại còn rẻ hơn, và dễ dàng mua được ở các siêu thị. Kết
quả là Tupperware không thể bán những sản phẩm đơn giản với giá cao như
trước nữa. Bất chấp khả năng của ban điều hành, họ cũng không thể làm gì thực
tại kinh tế khắc nghiệt này. Như Buffett đã từng phát biểu, “Khi một ban điều
hành nổi danh tài giỏi đụng một doanh nghiệp nổi tiếng làm ăn không ra gì, chính
danh tiếng của doanh nghiệp là thứ không bị ảnh hưởng”.
Tôi cuối cùng cũng đầu hàng vào mùa hè năm 1999, bán cổ phiếu đi với giá
suýt soát giá mua nhiều năm về trước. Nhìn lại khoản đầu tư đáng thất vọng này,
rõ ràng là tôi đã không hỏi một câu hỏi hết sức hiển nhiên: sản phẩm này có đáng
