XỨ HAZARAN
Bờ Đê Nước Pháp không hẳn là một thành phố, vì nơi này không nhà
cửa, không đường sá, chỉ có những túp lều lợp bằng ván hoặc giấy dầu và
lớp đất mỏng. Nó được gọi như vậy, có lẽ vì đây là nơi sinh sống của người
Ý, người Nam Tư, người Thổ Nhĩ Kỳ, người Bồ Đào Nha, người Algeria,
người châu Phi, những người thợ hồ và thợ lấp đất, và những nông dân
không chắc tìm được việc làm, cũng không rõ mình sẽ ở lại một năm hay chỉ
đôi ba bữa. Họ đến đây, tại Bờ Đê này, gần những đầm lầy quanh cửa sông,
họ dừng lại nơi mà họ có thể sinh sống, và dựng lều ở đó chỉ trong vài giờ.
Họ mua ván từ những người đã bỏ đi, mấy tấm ván cũ nát và thủng lỗ chỗ
đến độ ta có thể nhìn thấu cả bầu trời. Để lợp mái, họ cũng lại dùng ván,
hoặc những tấm giấy dầu lớn, hoặc những mảnh tôn uốn lượn, nếu may mắn
tìm ra, được giữ chặt bằng những cọng sắt và vài viên sỏi nhỏ. Mấy lỗ hổng
được lấp bằng những khúc vải vụn.
Đó là nơi Alia sống, phía tây Bờ Đê, cách nhà Martin không xa lắm.
Nó đến đây cùng lúc với chú, từ những ngày đầu tiên, khi chỉ có hơn chục
căn lều thưa thớt và mặt đất vẫn còn mềm với những đồng cỏ rộng lớn và
các hàng sậy nằm bên bờ lầy. Ba mẹ nó đột ngột qua đời trong lúc nó chẳng
biết làm gì ngoài việc chơi đùa cùng những đứa trẻ khác, và dì của Alia đã
đem nó về sống với bà. Bây giờ, sau bốn năm, Bờ Đê đã được mở rộng, lấn
qua tả ngạn cửa sông, trải từ dốc đường lớn ra tận biển, với hàng trăm con
phố nhỏ đắp bằng đất nện và nhiều túp lều đến nỗi không tài nào đếm xuể.
Mỗi tuần lại có nhiều chuyến xe tải đến dừng trước lối vào Bờ Đê, thả
những gia đình mới và đưa những gia đình khác rời khỏi đây. Trên đường đi
gánh nước, hay mua gạo và cá mòi ở hợp tác xã, Alia dừng lại để quan sát
những người mới tới lục đục dựng lều trên những chỗ đất còn trống. Đôi khi
cảnh sát cũng tới trước cổng Bờ Đê để kiểm tra và ghi tên những người mới
đến và những người rời đi trong một quyển sổ.
