Tôi hiểu rằng có hỏi tiếp cũng chẳng biết được gì hơn. Chắc hẳn mẹ của
Khên-đu muốn giữ kín nơi ở mới, còn mụ chủ nhà này thì rõ ràng là biết
theo dõi bí mật không kém gì tôi và Ô-lép. Tôi thoáng buồn nghĩ rằng ở
thành phố này khó mà có người nào cảm thấy thiếu Khên-đu. Nó đến là
“Người mới”. Rồi nó đi. Tại sao nó đến và tại sao nó đi chẳng hề động
chạm đến ai cả, thậm chí không ai biết. Hai mẹ con nó như con thú bị đầu
độc phải chạy trốn từ nơi này đến nơi khác, tuy rằng không làm điều gì xấu,
ngay đến con ruồi cũng không xúc phạm. Số phận vần xoay cuộc sống con
người! Số phận ư? Không, đó chỉ là từ ngữ thôi. Bọn na-di - đó mới chính
là kẻ phá hoại cuộc sống của chúng ta.
Và không một ai biết cuộc thảm sát này còn kéo dài bao lâu? Không một
ai tin rằng dựa vào phép màu nào đó cuộc chiến tranh có thể sớm kết thúc
trong vòng vài năm. Thực vậy ở ngoại vi Mát-xcơ-va và Lê-nin-grát bọn
Đức đang giậm chân tại chỗ, nhưng ở miền Nam bọn chúng lại bắt đầu
nhích lên được. Trên báo chí có viết hàng ngày một số lượng lớn xe tăng
của quân đội xô-viết bị tiêu diệt trên trận tuyến. Tất nhiên không thể tin vào
những thông báo của bọn phát xít. Bọn Đức vốn vô địch về nói dối mà.
Người ta kể rằng dựa vào các bản thông báo của bọn Đức, một người nào
đó đã thử thống kê xem có bao nhiêu hồng quân bị giết và bị bắt làm tù
binh trong chiến tranh. Kết quả cho thấy ở đất nước xô-viết chúng ta không
còn sót một người đàn ông nào cả. Còn với số xe tăng bị tiêu diệt thì cũng
thế thôi.
Dù sao thì bọn Đức vẫn đang tiến lên phía trước. Bọn chúng vẫn còn
tiềm lực. Và có lẽ cũng phải một thời gian không ngắn nữa những tiềm lực
ấy mới bị bẻ gãy.
Sau khi thi vào trường trung học, tôi bắt đầu nghỉ hè. Thật ra không thể
gọi đó là nghỉ ngơi. Tôi buộc phải làm việc, bởi vì dạo mùa xuân đã có lệnh
của giám đốc Bộ giáo dục buộc tất cả các học sinh trung học và học sinh
các trường dạy nghề tới mùa hè phải đi lao động ở nông thôn. Đến mùa thu
ai không có giấy chứng nhận, sẽ bị đuổi học. Người ta gọi cái công việc
làm ở nông thôn ấy là lao động giúp dân.
