2. Trước tiên phải nỗ lực làm việc, sau đó mới thu được
thành quả. Không có cho đi, thì sẽ không thể nhận bất cứ thứ
gì.
Kỉ sở bất dục, vật thi ư nhân
Điều mình không muốn làm thì đừng làm cho người khác.
Kỉ sở bất dục, vật thi ư nhân
Điều mình không muốn làm thì đừng làm cho người khác.
- Nhan Uyên – Chương 12.2
Ý của câu nói này là: Bản thân mình không muốn thì không làm
với người khác.
Dường như tất cả môn sinh đều từng thỉnh giáo Khổng Tử thế
nào gọi là “nhân”, câu trả lời của Khổng Tử trước mỗi câu hỏi đều
khác nhau. “Kỉ sở bất dục, vật thi ư nhân” là câu trả lời của Khổng Tử
khi Trọng Cung thỉnh giáo thế nào gọi là “nhân”.
Một lần, Trọng Cung thỉnh giáo thầy giáo thế nào là “nhân”,
Khổng Tử đáp: “Khi ra khỏi nhà, mình phải giữ cho nghiêm trang,
kính cẩn dường như sắp gặp khách quý; Khi sai dân làm việc công,
mình thận trọng như thừa hành một cuộc cúng tế lớn. Điều mà
mình không muốn làm thì không nên cố bắt người khác làm. Như
vậy, trong nước chẳng ai oán mình, ở nhà chẳng ai ghét mình”. Trọng
Cung khiêm tốn đáp: Học trò tuy không đủ thông minh, nhưng cũng
sẽ cố gắng thực hiện theo câu nói này của thầy.
