Bắc Mỹ và ở Đông-Bắc Á đều biết đến chủ đề phá hủy này
. Không
phải chỉ để biểu lộ quyền lực, sự giàu có và sự vô vị lợi mà người ta
giết những kẻ nô lệ, đốt các thứ dầu quý giá, ném các đồ đồng xuống
biển và thậm chí đốt nhà của vua chúa. Đó chính cũng là để hiến tế
cho thần linh, thực ra lẫn lộn với hiện thân sống động của thần linh,
tức những người mang danh hiệu của thần linh, những người đồng
minh của họ đã được thụ pháp.
Nhưng một chủ đề khác đã xuất hiện, không cần dựa vào con
người và có thể cũng cổ xưa như chính bản thân potlatch: Người ta tin
rằng phải mua của thần linh và tin rằng thần linh biết đáp tặng đúng
với giá của sự vật. Có lẽ không nơi nào ý tưởng đó lại được trình bày
rõ hơn nơi người Toradja ở Celebes [nay là Sulawesi, thuộc
Indonesia]. Kruyt
nói với chúng ta rằng “ở đó, người chủ sở hữu phải
“mua” của các thần linh quyền hoàn thành một số hành vi đối với tài
sản “của ông ta”, nhưng thực ra là “của các thần linh”. Trước khi đốn
gỗ “của ông ta”, trước khi cày cuốc đất đai “của ông ta”, trước khi
cắm chiếc cột cái cho ngôi nhà “của ông ta”, ông ta phải trả tiền cho
các thần linh. Thậm chí, trong khi khái niệm “mua” dường như rất ít
phát triển trong tập quán không liên quan đến tôn giáo và trong tập
quán thương mại của người Toradja
, thì khái niệm mua các đồ vật
thuộc các “ma quỷ” (esprit) và thần linh trái lại rất thường gặp.
Về các hình thức trao đổi mà chúng tôi sẽ miêu tả ngay sau đây,
Malinowski chỉ ra các sự kiện cùng loại ở quần đảo Trobriand [ở Ấn
Độ Dương, gần Papua New Guinea]. Người ta xua đuổi một tà thần,
một “tauvau” mà người ta đã tìm thấy xác (rắn hay cua đất), bằng cách
đưa cho tà thần một trong các đồ vật quý giá (vaygu’a), đồ trang trí,
bùa và cũng là của cải, được dùng trong các trao đổi kula. Quà tặng
này có một tác động trực tiếp lên tinh thần của tà thần
. Mặt khác,
trong lễ hội mila-mila
, potlatch để chào mừng người chết, hai thứ
