Hơn nữa, các đồ vật gồm hai loại. Người ta phân biệt giữa familia
và pecunia, giữa các đồ vật trong nhà (nô lệ, ngựa, la, lừa) và súc vật
nuôi trong trang trại sống ở ngoài đồng xa chuồng trại
. Và người ta
cũng phân biệt giữa các res mancipi [vật bị chiếm hữu] và các res nec
mancipi [vật không bị chiếm hữu], tùy theo các hình thức bán
. Cho
những vật sau (gồm những thứ quý báu, kể cả nhà cửa và con cái, chỉ
có thể có sự chuyển nhượng theo các công thức của mancipatio
, của
sự nắm lấy (capere) trong tay (manu). Người ta bàn cãi rất nhiều để
biết phải chăng sự phân biệt giữa familia và pecunia trùng hợp với sự
phân biệt giữa res mancipi và res nec mancipi. Đối với chúng tôi, sự
trùng hợp đó - vào lúc đầu - là hoàn toàn không thể nghi ngờ. Các đồ
vật thoát khỏi mancipatio chính xác là súc vật nhỏ nuôi ngoài đồng và
pecunia, tức là tiền bạc, mà ý tưởng, tên gọi và hình thái đều phái sinh
từ súc vật nuôi ngoài đồng. Ta có thể nói rằng các veteres (tức các tác
giả xưa) ở Roma cũng phân biệt, y hệt như như ta đã thấy nơi người
Tsimshian và người Kwakiutl, giữa các của cải luôn có và chính yếu
trong “nhà” (như người ta vẫn còn nói ở Ý và ở Pháp) và các đồ vật
không có thường xuyên như lương thực, súc vật nuôi ở các đồng cỏ xa
xôi, các kim loại, tiền bạc mà ngay cả những người con trai chưa thoát
khỏi sự giám hộ vẫn có thể buôn bán.
Tiếp theo, res chắc đã không thể là, vào lúc đầu, đồ vật thô và chỉ
sờ mó được, đối tượng đơn giản và thụ động của sự giao dịch mà nó
đã trở thành. Dường như từ nguyên tốt nhất của res là từ tiếng Phạn
rah, ratih
, tức là quà tặng, đồ vật dễ ưa. Trước hết, res chắc đã là đồ
vật làm người khác
thích thú. Mặt khác, đồ vật luôn được đóng triện,
mang dấu ấn sở hữu của gia đình. Từ đó, người ta hiểu rằng từ các đồ
vật mancipi, sự chuyển nhượng long trọng
, tức mancipatio, tạo ra
một liên hệ về luật. Bởi vì, trong tay của accipiens [người nhận], đồ
vật vẫn còn, phần nào đó và trong một giây lát, thuộc về “gia đình”
của người chủ sở hữu đầu tiên; nó vẫn bị ràng buộc với người này và
