nhân bị bản thân đồ vật, tức là tinh thần của nó
, gắn liền với tha nhân.
Người ta thường loại bỏ từ nguyên được đề nghị vì cho là vô nghĩa;
nhưng trái lại nó có một nghĩa rất rõ. Thực vậy, như Hirn
reus lúc đầu là một thuộc cách (génitif) bằng os của res và thay thế
cho rei-jos. Đó là người bị đồ vật chiếm hữu. Đúng là ở đây Hirn và
Walde (tác giả sau là người đã chép lại) dịch res thành “vụ kiện”
rei-jos thành “dính líu vào vụ kiện”
. Nhưng cách dịch đó là tùy tiện,
vì nó giả định rằng từ res trước hết là một từ về thủ tục tố tụng. Trái
lại, nếu người ta chấp nhận sự phái sinh ngữ nghĩa của chúng tôi, xem
mọi res và mọi traditio của res là đối tượng của một “sự vụ”, một “vụ
kiện” công cộng, thì người ta hiểu rằng “dính líu vào vụ kiện” trái lại
là một nghĩa phụ. Huống chi nghĩa “phạm tội” của reus còn được phái
sinh thêm nữa và chúng tôi có thể vẽ lại phả hệ của các nghĩa bằng
cách đảo ngược phả hệ mà người ta thường theo. Chúng ta có thể nói:
1. cá nhân bị đồ vật chiếm hữu; 2. cá nhân bị dính líu vào vụ việc do
việc giao (traditio) đồ vật gây ra; 3. cuối cùng có thủ phạm và người
chịu trách nhiệm
. Từ quan điểm này, tất cả các lý thuyết về cái “gần
như tội phạm”, nguồn gốc của hợp đồng, của nexum và của actio
[hành động], được làm sáng tỏ thêm đôi chút. Chỉ mỗi việc có được đồ
vật cũng đặt accipens [người nhận] vào trong trạng thái mập mờ của
sự gần như phạm tội (damnatus, nexus, aere obaeratus), của sự thấp
kém về tinh thần, của sự bất bình đẳng về tinh thần (magister,
minister)
đối với người giao đồ (tradens).
Chúng tôi cũng gắn vào hệ thống ý tưởng này một số nét rất cổ
của hình thái mancipatio
còn được thực hành nếu không phải là được
hiểu, của sự mua-bán sẽ trở thành emptio vendito
, trong luật rất cổ
của Roma. Trước tiên chúng ta hãy chú ý rằng hình thái đó luôn bao
gồm một traditio. Người nắm giữ đầu tiên, tradens, tỏ rõ sự sở hữu
của anh ta, long trọng thoát ra khỏi đồ vật của anh ta, giao nó và như
vậy mua được người nhận nó (accipiens). Thứ đến, mancipio theo
