chuồng cũ, người ta vẽ một thánh giá trên lanhtô
ta giữ vòng cổ bò (licol) của người bán gia súc, và người ta cho chúng
ăn muối bỏ trong bàn tay của mình. Ở Raon-aux-Bois, có tục cho gia
súc một miếng bánh mì phết bơ mà người ta đã quay ba lần xung
quanh móc treo nồi và người ta dùng tay phải để đưa cho chúng ăn.
Phải nói rõ đó là gia súc lớn [bò, ngựa...], vốn được coi như là thành
viên của gia đình, nên chuồng bò cũng là một bộ phận của ngôi nhà.
Nhiều tập tục khác của Pháp tỏ rõ rằng phải tách đồ vật bị bán ra khỏi
người bán nó, chẳng hạn: đánh lên đồ vật bị bán, dùng roi quất lên con
cừu mà người ta bán đi, v.v.
Thậm chí ta có thể nói rằng cả một bộ phận của luật lệ, luật lệ của
các nhà công nghệ cũng như của các thương gia, vào thời đó xung đột
với luân lý. Các thành kiến kinh tế của nhân dân cũng như của các nhà
sản xuất, phát xuất từ ý chí muốn đi theo đồ vật mà họ đã sản xuất ra
và từ sự ý thức rất rõ rằng sự lao động của họ bị bán lại thế mà họ
không được chia lợi nhuận.
Hiện nay, các nguyên tắc cổ sơ phản ứng chống lại những khắt
khe, sự trừu tượng và vô nhân đạo của các bộ luật của chúng ta. Về
phương diện này, ta có thể nói như sau: cả một bộ phận của luật pháp
đang thai nghén và một số tập tục, gần đây nhất, đang lùi lại thời xưa.
Và phản ứng chống lại sự vô cảm của thể chế chúng ta, do chịu ảnh
hưởng của Roma và của Đức, là hoàn toàn lành mạnh và mạnh mẽ.
Vài nguyên tắc về luật và tục lệ có thể được lý giải như thế.
Vượt quá sự thô bạo của việc bán bản thảo, bán cỗ máy đầu tiên
hay công trình nghệ thuật độc đáo, phải cần đến một thời gian dài sở
hữu nghệ thuật, văn học và khoa học mới được thừa nhận. Quả thực,
xã hội không có lợi gì khi thừa nhận cho những người thừa kế của một
tác giả hay một nhà phát minh, cho dù họ là ân nhân của nhân loại,
nhiều hơn một số quyền trên các vật mà họ đã tạo ra; người ta dễ dàng
tuyên bố rằng chúng là sản phẩm của tinh thần tập thể cũng như của
