đặc biệt khi các trao đổi này và các tiếp xúc này cũng khá liên quan
đến các cá nhân.
Tất cả các hiện tượng đó vừa là pháp lý, kinh tế, tôn giáo, và
ngay cả thẩm mỹ. Là hiện tượng pháp lý, chúng liên quan đến luật tư
(droit privé), luật công (droit public), đến đạo đức được tổ chức hay
mù mờ; chúng hoàn toàn có tính bắt buộc hay đơn thuần có tính khen
chê, vừa có tính chính trị vừa có tính riêng tư, liên quan đến các giai
cấp xã hội cũng như các thị tộc và gia đình. Chúng có tính tôn giáo:
Liên quan đến tôn giáo theo nghĩa hẹp hay đến ma thuật, tín ngưỡng
vật linh (animisme) và trí trạng (mentalité) tôn giáo mù mờ. Chúng có
tính lãnh tế: bởi vì ý tưởng về giá trị, về cái hữu ích, quyền lợi, xa xỉ,
của cải, chiếm hữu, tích lũy, và mặt khác, ý tưởng về tiêu thụ, ngay cả
ý tưởng tiêu xài thuần túy, hoàn toàn có tính phung phí, đều hiện diện
nơi chúng, mặc dù các ý tưởng đó được hiểu khác hơn so với chúng ta
hiện nay. Mặt khác, các định chế này có một khía cạnh thẩm mỹ quan
trọng mà chúng tôi đã cố tình không bàn đến trong nghiên cứu này:
nhưng các điệu múa mà người ta luân phiên biểu diễn, các bài hát và
các cuộc diễu hành đủ loại, đặc biệt là các màn kịch mà người ta diễn
từ trại này sang trại khác và từ nhà này đến nhà kia giữa những người
liên kết; các đồ vật đủ loại mà người ta chế tạo, sử dụng, trang trí, mài
nhẵn, tiếp nhận và chuyển giao với tình thương yêu, tất cả những gì
mà người ta nhận được với sự vui sướng và giới thiệu với sự thành
công, cả các bữa tiệc mà mọi người tham gia; thức ăn, đồ vật và dịch
vụ, ngay cả sự “kính trọng”, như người Tlingit nói, mọi thứ đều tạo
xúc động thẩm mỹ chứ không phải chỉ những xúc động thuộc trình tự
đạo đức hay lợi ích
. Điều này không những đúng cho vùng
Melanesia, mà còn đúng cho cả potlatch của vùng Tây Bắc Mỹ, càng
đúng hơn nữa cho lễ hội - chợ (fête-marché) của thế giới Ấn-Âu
.
Cuối cùng, rõ ràng đó là những hiện tượng hình thái học. Tất cả xảy ra
trong các cuộc hội nghị, hội chợ và phiên chợ, hay ít ra trong các lễ
hội thay thế cho các cuộc tập hợp vừa nhắc đến. Tất cả các cuộc tập
