phương diện khác nhau: Trước hết nó được thể hiện trong một lịch sử
cá nhân cho phép “quan sát cách ứng xử của những con người toàn bộ,
chứ không phải bị chia thành các khả năng”; tiếp theo nó được thể
hiện trong cái mà ta có lẽ thích gọi là một nhân học (nhờ tìm lại được
nghĩa cổ xưa của một từ mà rõ ràng là nên dùng trong trường hợp
đang được xét đến), tức là một hệ thống giải thích đồng thời giải trình
được các khía cạnh vật chất, sinh lý, tâm lý và xã hội học của tất cả
mọi ứng xử: “Sự nghiên cứu đơn thuần đời sống của chúng ta trong xã
hội (thực ra chỉ là một mảng của đời sống của chúng ta) là không đầy
đủ”.
Sự kiện xã hội toàn bộ như vậy hiện ra với một tính cách ba
chiều. Nó phải làm cho kích thước thuần túy xã hội học trùng hợp với
nhiều khía cạnh đồng đại (synchronique) của nó; tức là với kích thước
lịch sử, hay lịch đại (diachronique); và cuối cùng với kích thước sinh
lý-tâm lý. Thế mà, chỉ ở nơi những cá nhân ba lối tiếp cận này mới có
thể có chỗ đứng. Nếu ta tha thiết với việc “nghiên cứu cái cụ thể đồng
thời cũng là cái trọn vẹn”, tất yếu ta phải thấy rằng “cái có thực không
phải là lời cầu nguyện hay luật pháp, mà là người Melanesia thuộc đảo
này hay đảo nọ, mà là Roma hay Athens.”
Do đó, khái niệm sự kiện toàn bộ có quan hệ trực tiếp tới hai mối
quan tâm - mà cho đến bây giờ chúng ta mới chỉ thấy xuất hiện có một
thôi - là nối liền cái xã hội với cái cá nhân một bên, và cái thuộc về thể
xác (hay cái sinh lý) với cái tâm lý ở bên kia. Nhưng chúng ta hiểu tốt
hơn hai lý do của điều đó: Một bên chỉ sau khi đã làm một loạt các
giản quy ta mới đạt được sự kiện toàn bộ bao gồm: 1° các dạng thức
(modalité) khác nhau của cái xã hội (pháp lý, kinh tế, thẩm mỹ, tôn
giáo, v.v.); 2° các thời điểm khác nhau của một lịch sử cá nhân (sinh
ra, tuổi thơ, giáo dục, tuổi vị thành niên, hôn nhân, v.v.); 3° các hình
thức biểu hiện khác nhau, từ những hiện tượng sinh lý như những
phản xạ, những sự bài tiết, những sự lớn chậm hay lớn nhanh, cho đến
những phạm trù vô thức và những biểu trưng ý thức, cá nhân hay tập
