LUẬN VỀ BIẾU TẶNG - Trang 33

nghề đánh cá. Sự kiện xã hội là toàn bộ không những chỉ có nghĩa tất
cả những gì được quan sát là thuộc vào sự quan sát; mà còn, và nhất
là, có nghĩa trong một khoa học mà người quan sát là cùng bản chất
với đối tượng của nó, bản thân người quan sát cũng là bộ phận của sự
quan sát của anh ta. Khi nói như vậy, chúng tôi không ám chỉ đến
những thay đổi mà sự quan sát dân tộc học không tránh khỏi gây ra
cho sự vận hành của xã hội trong đó ông ta nghiên cứu, bởi vì khó
khăn đó không riêng cho các khoa học xã hội; nó xuất hiện ở mọi nơi
nào mà người ta muốn thực hiện các đo lường tinh tế, tức là ở đó
người quan sát (bản thân ông ta, hay các phương tiện quan sát của ông
ta) là cùng cấp độ quan trọng với đối tượng được quan sát. Vả lại,
chính các nhà vật lý đã chứng tỏ được sự khó khăn đó, chứ không phải
các nhà xã hội học mà nó bắt buộc phải nhìn nhận cùng một cách.
Tình hình đặc biệt của các khoa học xã hội là hoàn toàn khác do đối
tượng mà chúng nghiên cứu đồng thời cũng là chủ thể, hay, nói theo
ngôn ngữ của Durkheim và của Mauss, nó vừa là “sự vật” vừa là “biểu
trưng”. Đã đành ta có thể nói rằng các khoa học vật lý và tự nhiên
cũng ở trong cùng trường hợp, vì rằng mọi yếu tố của thực tại là một
đối tượng, nhưng đối tượng đó làm nảy sinh những biểu trưng, và vì
rằng một sự giải thích toàn bộ đối tượng có lẽ phải đồng thời giải trình
cấu trúc riêng của chính nó, và của các biểu trưng mà qua sự trung
gian chúng ta hiểu thấu các đặc tính của nó. Về lý thuyết, điều đó là
đúng: Một môn “hóa học toàn bộ” (chimie totale) có lẽ sẽ giải thích
cho chúng ta biết, không những hình thức và sự phân bố của các phân
tử của quả dâu đất, mà cả bằng cách nào một hương vị vô song được
tạo ra từ sự sắp xếp đó. Tuy nhiên, lịch sử chứng minh rằng một khoa
học thỏa đáng không cần phải đi xa đến thế và có thể - trong nhiều thế
kỷ, và có lẽ trong nhiều thiên niên kỷ (vì rằng chúng ta không biết bao
giờ nó mới đạt tới) - thực hiện được các bước tiến trong sự nhận thức
đối tượng của nó tránh khỏi sự phân biệt cực kỳ không ổn định, giữa
những tính chất phù hợp với đối tượng, mà người ta cố giải thích đơn