hội học Pháp, và quan hệ thực sự giữa tư tưởng của Mauss và của
Durkheim. Khi phân tích các khái niệm mana [sức mạnh huyền bí
(SMHB) nơi người Polynesia], wakan [SMHB nơi người Sioux, Mỹ]
và orenda [SMHB nơi người Iroquois, Mỹ], khi xây dựng trên các
khái niệm đó một lối giải thích tổng thể về ma thuật và khi gặp lại nơi
chúng cái mà ông xem như là những phạm trù cơ bản của tinh thần
con người, Mauss đã thấy trước đến mười năm kết cấu và một số kết
luận của cuốn Formes élémentaires de la vie religieuse [Các hình thức
cơ bản của đời sống tôn giáo, của Émile Durkheim]. LTMT cho thấy
tầm quan trọng của sự đóng góp của Mauss vào tư tưởng của
Durkheim; nó tạo điều kiện cho việc tái lập một cái gì đó về sự hợp tác
mật thiết giữa hai cậu cháu không phải chỉ giới hạn vào lĩnh vực dân
tộc chí, vì rằng ta biết vai trò chính yếu mà Mauss đã đóng trong việc
chuẩn bị cuốn Suicide [Tự tử, của Durkheim].
Nhưng điều khiến chúng ta quan tâm nhất ở đây, chính là cấu trúc
logic của tác phẩm. Nó hoàn toàn được xây dựng trên khái niệm
mana, và ta biết rằng, dưới cái cầu này, bao nhiêu nước đã chảy qua.
Để bắt kịp dòng chảy, trước hết có lẽ phải sáp nhập vào LTMT các
thành quả gần đây hơn đã đạt được trên thực địa và các thành quả rút
ra từ phân tích ngôn ngữ học
. Có lẽ cũng phải bổ sung các loại hình
mana khác nhau bằng cách đưa vào trong gia đình đã lớn này, và
không mấy hài hòa, khái niệm - rất hay gặp nơi dân bản địa Nam Mỹ -
về một thứ mana bản thể (mana substantiel) và thường là tiêu cực
nhất: Sức mạnh huyền bí, mà người saman sử dụng, nằm trên các đồ
vật dưới dạng có thể quan sát được, gây ra những sự di chuyển và bay
lên khỏi mặt đất, và có tác động thường bị xem là có hại. Như vậy, cái
tsaruma của người Jivaro, cái nandé mà bản thân chúng tôi đã nghiên
cứu sự thể hiện nơi người Nambikwara
, và tất cả các hình thức tương
tự nơi người Amniapâ, Apapocuva, Apinayé, Galibi, Chiquito,
Lamisto, Chamicuro, Xebero, Yameo, Iqito, v.v.
niệm mana sau một sự điều chỉnh như thế? Thật khó trả lời, dù thế nào
