LUẬN VỀ BIẾU TẶNG - Trang 56

của chúng (như chúng ta đã thấy, chức năng này không biến mất trong
trí trạng (mentalité) và trong hình thái xã hội của chúng ta) rõ ràng thể
hiện cái biểu đạt bồng bềnh (le signifiant flottant) và cái biểu đạt này
chính là sự gò bó của mọi tư duy hữu hạn (nhưng cũng là sự bảo đảm
cho mọi nghệ thuật, thi ca, mọi sự can thiệp của huyền thoại và thẩm
mỹ), mặc dù nhận thức khoa học có khả năng, nếu không phải làm cho
nó hết bồng bềnh, thì ít ra kìm chế nó phần nào. Vả lại, tư duy ma
thuật cống hiến những phương pháp khác để dồn về một hướng
(canalisation), với những kết quả khác và những phương pháp này có
thể cùng tồn tại rất tốt với nhau. Phỏng theo phương châm của Mauss
cho rằng tất cả các hiện tượng xã hội đều có thể đồng hóa với ngôn
ngữ; nói khác đi, chúng tôi thấy trong mana, wakan, orenda và những
khái niệm khác cùng loại hình, sự thể hiện có ý thức của một chức
năng ngữ nghĩa mà vai trò là tạo điều kiện cho tư duy biểu tượng hoạt
động bất chấp sự mâu thuẫn của riêng nó. Ta có thể cắt nghĩa như thế
các tương phản (antinomie), bề ngoài không giải quyết được, gắn liền
với khái niệm này, vốn gây ấn tượng mạnh nơi các nhà dân tộc chí và
đã được Mauss đưa ra ánh sáng: Sức mạnh và hành động; chất lượng
và trạng thái; vừa là danh từ, tính từ và động từ; trừu tượng và cụ thể;
có mặt ở mọi nơi và được định vị rõ ràng. Và quả nhiên, mana cùng
lúc là tất cả những thứ đó; nhưng chính xác, có phải không chính vì nó
không phải là gì trong những thứ đó, chính vì nó là hình thức đơn
thuần, hay đúng hơn là biểu tượng thuần túy, nên có thể nhận lấy bất
cứ nội dung biểu tượng nào? Trong hệ thống biểu tượng này mà mọi
vũ trụ luận lập ra, có lẽ đó chỉ là một giá trị biểu tượng số không
(valeur symbolique zéro), tức là một ký hiệu biểu thị sự cần thiết của
một nội dung biểu tượng bổ sung cho nội dung đã có trong cái biểu
đạt, nhưng có thể là một giá trị nào đó với diều kiện là nó còn thuộc
vào dự trữ có sẵn, và không phải đã là, như các nhà âm vị học nói, một
từ của nhóm

(i)

.