biến đổi của xã hội dựa trên tiền lương đã đặt vào trong tình trạng
hiểm nghèo mô hình này của châu Âu mà người ta gọi là mô hình bảo
thủ hay mô hình châu Âu lục địa [Esping-Anderson, 1999]. Thêm một
lý do để đọc lại LVBT.
1. MỘT VĂN BẢN GÂY HOANG MANG
LVBT có một đối tượng được xác định phạm vi rõ ràng: Các sự
trao đổi quà tặng, “trên lý thuyết là tự nguyện, nhưng thực ra là bị bắt
buộc phải làm và phải đáp tặng” (LVBT: 177). Một đối tượng như vậy,
ngày nay được biết đến trong tiếng Pháp dưới tên gọi “don et contre-
don” (biếu tặng và đáp tặng) và trong tiếng Anh dưới tên gọi
“maussian gift” (quà tặng theo quan niệm của Mauss).
Mục đích của văn bản nhằm cho thấy sự tồn tại, tính phổ biến và
phức tạp của hiện tượng chuyên biệt này qua hai chương đầu xác định
rõ vấn nạn (do đâu mà có sự bắt buộc phải đáp tặng?) và triển khai
một nghiên cứu dân tộc chí so sánh về các đảo và các duyên hải của
Thái Bình Dương, Polynesia, Melanesia, Tây-Bắc châu Mỹ, rồi xuyên
qua chương Ba nghiên cứu cũng hiện tượng đó trong các nền pháp luật
Ấn-Âu cổ (Roma, Ấn Độ, pháp luật của Germany). Cuối cùng, Mauss
không chỉ giới hạn vào việc phân tích hiện tượng này “trong các xã
hội bao quanh chúng ta [đó là đối tượng của hai chương đầu] hay ở
ngay vào trước thời đại chúng ta [đó là đối tượng của chương Ba]”,
mà còn ghi nhận, trong chương Bốn gồm các kết luận, rằng “nền đạo
đức và nền kinh tế này vẫn vận hành trong các xã hội chúng ta một
cách bền lâu và có thể nói ngấm ngầm” (LVBT: 180).
Ở đó đúng là có một sự phát hiện về xã hội học so sánh, như tên
hiện nay được dùng để gọi hiện tượng [tức maussian gift - ND] chứng
thực, cho dù còn phải bàn cãi về tầm quan trọng và bản chất của sự
phát hiện này. Thực vậy, một số tác giả thấy trong maussian gift chính
thực chất của sự biếu tặng, tính hai mặt (ambivalence) triệt để của nó,
