Như vậy, công việc của nhà dân tộc chí là phát hiện, từ sự phân
tích tinh tế các tương tác, các bối cảnh xã hội trong đó chúng có ý
nghĩa đối với những người thực hiện chúng. Chính các bối cảnh này
mà tôi gọi là các cảnh xã hội (scène sociale) [Weber, 2001]; chúng vận
hành như là những khung cảnh nhận thức (cadre cognitif), được tạo ra
trước hết bởi ngôn ngữ và bởi các thủ tục xác định tính chất của sự
tương tác. Do đó mà có sự quan tâm đến việc xây dựng về mặt xã hội
của các phạm trù ở mức độ của một cộng đồng ngôn ngữ, đến sự xác
định tính chất trong luật lệ về cung ứng (cái này là một quà tặng, cái
kia là cho vay, chẳng hạn). Do đó mà cũng có sự quan tâm đến kích
thước hiệu năng tác dụng (performatif) của lời nói: Mở ra một sự
tương tác bằng những công thức cứng nhắc, chính là một cách nói rõ
điều mà ta đang làm. Các nghi thức của phép lịch sự là những kỹ thuật
hiệu quả về mặt xã hội: Chúng cho phép đặt sự cố vào trong một loạt
sự cố tương tự, và chúng được dùng để mở ra và khép lại một dãy sự
cố có ý nghĩa. Ở bên trên hay ở bên dưới các nghi thức, các bố trí vật
chất xác định ý nghĩa của “những gì xảy ra ở đây”. Trong số các bố trí
vật chất này, các nơi, các tư thế và các cử chỉ (tức là hexis của thân
thể
, thích nghi với tình trạng) là rất quan trọng, cũng như các công cụ
kỹ thuật, đặc biệt tất cả các thủ tục đặt những cung ứng vào trong các
loạt (série) bằng cách dùng các bảng liệt kê (listing) trong đó việc sắp
xếp thành cột cho phép thực hiện những thao tác tính toán. Ta tìm lại
được ở đây các câu hỏi của ngành nhân học về chữ viết mà Jack
Goody đã khai trương [1968], và các tiếp tục có thể có của chúng về
phía ngành dân tộc chí nghiên cứu luật lệ, khi luật lệ được thể hiện
thông qua việc dùng các văn bản mẫu và về phía ngành dân tộc chí
nghiên cứu các kỹ thuật ghi khắc [Coquery, Menant, Weber, 2006].
Như vậy, một hệ thống ghi các tín dụng bằng cách khắc trên một cái
que [Kuchenbuch, trong Coquery, Menat, Weber, 2006], rồi được gạch
bỏ một khi tín dụng được trả xong, lưu lại dấu vết vật chất của một sự
giao dịch hoãn lại, cách xa sự trao đổi các quà tặng đến nghìn dặm.
Ngược lại, việc mở một cuốn sổ để ghi toàn bộ các cung ứng lễ nghi
