Văn Nhật Báo), những người làm báo chỉ đặt nặng công cuộc truyền bá văn
minh Pháp kèm theo việc phổ biến đôi chút cổ văn Việt Nam.
- Thế Hệ « Hóa Dân Cường Quốc » 1900-1913 : Báo chí Việt Nam
trong thế hệ này chưa thoát được sự kềm tỏa của thực dân Pháp, và tất cả chỉ
có 6 tờ báo ở cả hai miền. Khá hơn thế hệ trước, báo chí tuy vậy cũng tương
kế tựu kế, tạm đóng vai trò phục vụ việc giáo hóa quần chúng và mở đường
cho cuộc cách mạng bằng cách chuyển hướng vào văn hóa. Sự đóng góp của
báo chí cho đất nước trong thế hệ này cũng khá quan trọng, do những tờ báo
có uy tín thực hiện, như tờ Nông Cổ Mín Đàm, Lục Tỉnh Tân Văn, và Đăng
Cổ Tùng Báo là tờ báo hướng vào đối tượng chính là giới trí thức đang âm
thầm thực hiện cuộc cách mạng xã hội hoặc mở đường cho phong trào Đông
Du và Đông Kinh Nghĩa Thục sau này.
- Thế Hệ « Dung Hòa Đông Tây » 1913-1932 : năm 1913, Đông
Dương Tạp Chí ra đời, rồi tới Trung Bắc Tân Văn, mở một kỷ nguyên mới
cho báo chí xứ này. Sinh hoạt báo chí trỗi lên ồ ạt, với tổng số 97 tờ, và
người làm báo đã nhận thức được thiên chức của mình, đó là dung hòa văn
hóa Đông Phương và văn minh Tây Phương để phục vụ quốc gia, dân tộc.
Làng báo Việt Nam trong thế hệ này được sự góp mặt quý giá của những
nhân vật lớn như Phan Kế Bính, Nguyễn Bá Học, Nguyễn Đỗ Mục v.v…
- Thế Hệ « Đoạn Tuyệt Đông Phương » 1932-1945 : Hô hào phong
trào Âu hóa 100 phần trăm, báo chí cổ võ cho việc thoát khỏi mọi ràng buộc
của truyền thống Đông Phương từng ăn sâu trong tinh thần người Việt. Biến
cố nổi bật nhất trong thế hệ này là sự khai sinh Tự Lực Văn Đoàn vào năm
1932 cùng với tờ Phong Hóa. Tổng số báo trong thế hệ này lên tới 432 tờ đủ
mọi loại, và tất cả đều chủ trương Âu hóa.
- Thế Hệ « Kháng Pháp dành Độc Lập » 1945-1954 : Làng báo Việt
Nam trải qua rất nhiều thử thách để trưởng thành, nhưng gặp hai tai họa lớn
trong thế hệ này là nạn độc tài và chiến tranh ác liệt. Chế độ kiểm duyệt
cũng ràng buộc và làm chậm bước tiến của sinh hoạt báo chí, tuy vậy báo
chí vẫn làm tròn được thiên chức của mình, với 196 tờ báo góp mặt. Con số
này đã sút giảm so với số báo trong thế hệ trước, nhưng bước chân của báo
