CHƯƠNG 2 : NHỮNG GÌ ĐÃ XẢY RA TRONG
TIẾN TRÌNH 100 NĂM CỦA BÁO CHÍ VIỆT
NAM
1. TỔNG QUÁT
Trong tiến trình 100 năm của báo chí Việt Nam, những biến cố quan
trọng xảy ra khi đơn lẻ, khi dồn dập chi phối một cách trực tiếp sự trưởng
thành của ngành báo chí. Nhìn về quá khứ, bất cứ người quan sát nào cũng
có thể thấy được những biến cố này, qua các tài liệu được ghi nhận, nhưng
tiếc rằng chưa ai mô tả được hết mọi biến cố này một cách đầy đủ.
Lý do chính gây nên sự thiếu sót là vì trong thời kỳ phôi thai xa xưa,
việc ghi nhận và lưu trữ các dữ kiện chưa được hoàn hảo khiến cho các nhà
nghiên cứu và quan sát gặp nhiều khó khăn sao lục, tìm tòi cũng như lượng
giá. Các thời điểm liên quan tới các hoạt động của ngành báo chí thường
không được chính xác, gây nên nhiều mâu thuẫn và làm cho người quan sát
trong nhiều trường hợp bị lạc đường. Dường như một khuyết điểm lớn của
những người đi trước là không căn cứ vào những bút tích, tài liệu hay chứng
từ mà lại chỉ dựa vào trí nhớ khiến cho những kẻ đi sau chìm vào nhiều mối
nghi ngờ không giải tỏa nổi. Rồi từ chính khuyết điểm đó, người quan sát
sau không có cách nào phối kiểm lại các sự kiện đã qua đành phải dựa vào
sự hồi tưởng của các bậc đàn anh mà ghi lại được một phần nào những giai
đoạn và diễn tiến của báo chí, với hy vọng rằng góp nhặt được nhiều chừng
nào hay chừng đó.
Tuy vậy, kết quả ghi nhận được cũng không đến nỗi quá nghèo nàn.
Công lao lớn về điểm này là nhờ một tập tài liệu quí giá tưởng bị thất lạc đã
lâu : đó là những trang giấy cũ đăng bài « Thử tìm long mạch của tờ báo ta »
do Đào Trinh Nhất viết trên tờ « Trung Bắc Chủ Nhật » số 101 ra ngày 9-3-
1942. Bằng một công trình tỉ mỉ và đầy thiện chí, Đào Trinh Nhất đã hồi
tưởng lại quá khứ để tìm xuất xứ, nguồn gốc mà từ đó báo chí Việt Nam đã
