ngày càng phức tạp, thuyết cạnh tranh hoàn hảo càng ngày càng xa rời thực
tế.
Lựa chọn thay thế cho thuyết thị trường cạnh tranh hoàn hảo chính là
thuyết đối lập của nó, thuyết độc quyền, quan sát cách thị trường vận hành
khi mà chỉ có một công ty độc quyền duy nhất. Nhưng thuyết này cũng
không thực tế bởi vì rất khó để tìm thấy một hãng độc quyền hoàn toàn, ví
dụ như một nhà sản xuất tương cà duy nhất mà không có đối thủ cạnh tranh.
Thực tế, thị trường không chỉ có hai màu trắng và đen. Robinson và
Chamberlin đã cố gắng vẽ thêm gam màu xám của thực tế vào kinh tế học.
Các công ty hành xử như thế nào trong một môi trường thực tế hơn?
Ý tưởng của họ kết hợp nhiều khía cạnh của độc quyền và cạnh tranh.
Cũng như ngày nay, nếu bạn bước vào một cửa hàng dược phẩm những năm
1930 bạn sẽ thấy rất nhiều nhãn hiệu xà phòng. Các nhãn hiệu đều giúp làm
sạch như nhau, nhưng mỗi loại vẫn có một sự khác biệt nhỏ. Có xà bông
trong suốt của Pears, và Cussons Imperial Leather được thiết kế để lưu giữ
mùi hương đặc trưng của Cung điện Nga. Quảng cáo của nhãn hiệu P&G
cho Ivory Soap có khẩu hiệu “Nó luôn nổi!” cho khách hàng biết nét đặc
trưng của loại xà bông này so với những loại khác (có ích trong việc tìm xà
bông khi bị rơi vào bồn tắm). P&G là nhà độc quyền cho xà bông nổi Ivory
Soap, còn Cussons thì độc quyền cho xà bông có mùi thơm Imperial
Leather. Nếu Cussons tăng giá bán, hãng sẽ không bị mất khách hàng như
trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Người mua thích xà bông của Cussons
hơn các loại khác và nếu Cussions tăng giá lên một chút, thì không nhất thiết
là họ sẽ dừng mua sản phẩm này.
Tuy nhiên Cussons không phải là nhà độc quyền tất cả các loại xà
bông. Giả sử giá xà bông của họ tăng cao. Bây giờ khách hàng có thể không
mua của Cusson nữa, thay vào đó họ mua xà bông Pears. Các hãng bán các
loại xà bông khác cũng là đối thủ cạnh tranh và không cho phép Cussons trở
thành nhà độc quyền hoàn toàn. Như trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo,
các hãng mới cũng có thể gia nhập và cạnh tranh với các hãng hiện tại, do
vậy mà giá được giữ ở mức thấp.
